مدل کسب و کار نمایش جامعی از استراتژی هایی است که یک شرکت برای ایجاد، توسعه و تحقق مزیت رقابتی خود در بازار استفاده می کند. این مدل شامل شرح نحوه تولید، فروش و توزیع محصول یا خدمات شرکت، مدل درآمدزایی، هزینهها و سایر جزئیات مربوط به عملکرد شرکت می باشد.
مدل کسب و کار جزء اساسی و مهم هر شرکت و سازمانی است و برای تعیین و تعریف استراتژی عملیاتی شرکت در بازار استفاده می شود. در واقع مدل کسب و کار نشان می دهد که شرکت چه ارزشی برای مشتریان خود ایجاد می کند، چگونه این ارزش را ارائه می دهد و چگونه هزینه های تولید و فروش را کاهش می دهد.
یک مدل کسب و کار موفق باید به سوالات زیر پاسخ دهد:
- محصول یا خدمات شرکت چیست؟
- چه کسی به این محصول یا خدمات نیاز دارد؟
- چگونه این محصول یا خدمات را به مشتریان خود ارائه می دهد؟
- برای این محصول یا خدمات چگونه پرداخت می شود؟
- چگونه هزینه تولید و فروش را کاهش دهیم؟
گروه اقیانوس آبی سعی دارد در این مقاله توضیح بدهد که مدل کسب و کار چیست و چه اجزایی دارد. با ما همراه باشید.
مدل کسب و کار چیست؟
یک مدل کسب و کار چگونگی ایجاد، ارائه و به دست اوردن ارزش را در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… زمینه ها تعیین می کند. مدل کسب و کار طرحی است که نحوه برنامهریزی شرکتها برای درآمدزایی از طریق محصول و مشتری را در بازاری خاص مشخص می کند.
انواع مدل کسب و کار چیست؟
مدل فروش مستقیم (Direct Sales Model)
مدل تبلیغات و درآمد از تبلیغات (Advertising Model)
مدل اقتصاد اشتراکی (Sharing Economy Model)
مدل فروشگاهی (Retail Model)
مدل فروش مجدد (Resale Model)
مدل مبتنی بر اشتراک (Subscription-Based Model)
مدل فریمیوم (Freemium Model)
مدل مبتنی بر پلتفرم (Platform-Based Model)
مدل صدور مجوز(Licensing Model)
مدل فرانشیز (Franchise Model)
تعریف مدل کسب و کار
مدل کسب و کار روشی است که شرکت ها برای تولید، توزیع و فروش محصولات و خدمات خود استفاده می کنند. مدل کسب و کار باید شامل شرح مفصلی از ساختار شرکت، محصولات یا خدمات، بازار هدف، مشتریان، رقبا، کانال های توزیع، منابع مورد نیاز، فعالیت های اصلی و جریان های درآمد باشد.
تعریف مناسب از مدل کسب و کار به شرکت ها کمک می کند تا برنامه ریزی و استراتژی درستی برای رشد و توسعه کسب و کار خود داشته باشند. این تعریف همچنین به شرکت ها اجازه می دهد تا با سایر کسب و کارها، مشتریان و سرمایه گذاران ارتباط برقرار کرده و با آنها همکاری کنند.
برای ایجاد یک مدل کسب و کار موثر، یک شرکت باید بازار هدف خود را به خوبی تعریف کند، محصولات و خدمات خود را به شیوه ای مناسب بازاریابی کند، نیازهای مشتریان را درک کند و از مناسبترین و بهترین منابع برای تولید محصولات استفاده کند. در نهایت، باید از کانال های توزیع مناسب برای دستیابی به مشتریان و اطمینان از جریان درآمد کارآمد و پایدار استفاده شود.
نوع مدل کسب و کار بسته به نوع شرکت و صنعت متفاوت است. به عنوان مثال، یک شرکت تولیدی که محصولات خود را مستقیماً به مشتریان می فروشد، مدل کسب و کار متفاوتی با یک شرکت تجاری دارد که محصولاتی را از تولیدکننده خریداری می کند و سپس به مشتری می فروشد.
به طور خلاصه، مدل کسب و کار نمایشی از نحوه عملکرد و سودآوری یک شرکت است و برای هر شرکتی باید بر اساس نیازها و ویژگی های شرکت طراحی و تعریف شود.
عناصر تشکیل دهنده یک مدل کسب و کار
۱- ارزشهای پیشنهادی (Value Propositions):
ارزش پیشنهادی یک شرکت بخشی از مدل کسب و کار آن است که به مشتریان نشان می دهد که چگونه شرکت ارزش های منحصر به فرد خود را ایجاد می کند. این مقادیر می تواند مزیت های خاص محصول، ویژگی های خاص، خدمات پس از فروش، متوسط قیمت و … باشد. در واقع، ارزش پیشنهادی یک شرکت، مزایایی است که یک شرکت برای مشتریان خود فراهم می کند تا آنها را تشویق به خرید و استفاده از محصولات و خدمات خود کند.
۲- بخش بندی بازار هدف (Target Customer Segments):
مدل کسب و کار گروهی از مشتریان است که شرکت برای آنها ارزش ایجاد می کند. در واقع شرکت با شناخت گروه هدف می تواند بر مشتریانی متمرکز شود که نیازهای خاص آنها را برآورده می کنند. این امر به شرکت کمک می کند تا از منابع خود به بهترین شکل استفاده کند و هزینه های ناشی از روش های بازاریابی گسترده را کاهش دهد.
۳- کانال توزیع ( Distribution Channels):
مجموعه ای از روش ها و فرآیندهایی است که یک شرکت برای فروش محصولات خود و ارائه خدمات به مشتریان خود استفاده می کند. کانال توزیع شامل کلیه فعالیت هایی است که در طول زنجیره تامین از دستیابی به مواد اولیه، تولید، توزیع، فروش و تحویل محصولات به مشتریان رخ می دهد.
کانال توزیع شامل فروشگاه های فیزیکی، فروشگاه های آنلاین، عرضه مستقیم از سمت شرکت، شبکه توزیع کنندگان و فروشندگان، شرکتهای پستی، خدمات پخش و مونتاژ و … میباشد.
استفاده از کانال توزیع گسترده برای یک شرکت می تواند منجر به افزایش فروش و در نتیجه افزایش سود شود. به عنوان مثال، شرکت هایی که محصولات خود را از طریق فروشگاه اینترنتی به فروش می رسانند، می توانند به مشتریان خود در سراسر جهان دسترسی پیدا کنند و فروش و آگاهی از محصولات خود را افزایش دهند.
از سوی دیگر، شرکت هایی که از شبکه ای از توزیع کنندگان و فروشندگان برای فروش محصولات خود استفاده می کنند، می توانند با ورود به بازارهای جدید و تحقق اهداف خود میزان رشد و درآمدشان را افزایش دهند.
در نهایت، اهمیت کانال توزیع به دلیل این است که با استفاده از روشهای مناسب و هوشمندانه در توزیع محصولات، شرکتها میتوانند به سودآوری بیشتری برسند.
۴- روش درآمدزایی (Revenue Streams):
کسب درآمد مدل کسب و کار روشی است که یک شرکت برای کسب درآمد از محصولات و خدمات خود استفاده می کند. این رویکرد ممکن است شامل فروش محصولات و خدمات، تقسیم درآمد، تبلیغات، خدمات پولی، صدور مجوز و غیره باشد. یک شرکت برای تامین هزینه های خود و افزایش سود باید راه درستی را برای درآمدزایی از محصولات خود انتخاب کند.
۵- منابع کلیدی (Key Resources):
در واقع، منابع کلیدی برای یک شرکت حیاتی هستند و بدون آنها نمی تواند برای مشتریان خود ارزش ایجاد کند. این منابع می تواند شامل فناوری، تجهیزات، مواد اولیه، افراد، داده ها، مالکیت معنوی و غیره باشد.
Key Resources منابع استراتژیکی هستند که یک شرکت برای ایجاد و ارائه ارزش پیشنهادی خود، رسیدن به بازار هدف و حفظ روابط با مشتریان خود دارد.
به عنوان مثال، یک شرکت نرمافزاری ممکن است منابع کلیدی خود را به صورت فناوری مالکیتی، افراد توسعه دهنده نرمافزار با مهارت بالا و منابع مالی برای پشتیبانی از تحقیقات و توسعه مداوم داشته باشد.
۶- فعالیتهای کلیدی (Key Activities):
فعالیتهای کلیدی یا Key Activities مجموعه فعالیت هایی است که توسط یک شرکت برای تولید و ارائه محصولات یا خدمات خود به مشتریان انجام می شود. فعالیتهای کلیدی بیشترین تأثیر را در موفقیت یا شکست یک شرکت دارد.
فعالیتهای کلیدی شامل تحقیق و توسعه، طراحی و تولید محصول، تولید و ارائه خدمات، بازاریابی و فروش، پشتیبانی مشتری و خدمات پس از فروش، مدیریت زنجیره تأمین و تحویل محصولات به مشتریان است.
مهمترین مزیت داشتن فعالیت های کلیدی مناسب برای یک شرکت، کاهش هزینه ها و افزایش کیفیت محصولات یا خدمات است. به عنوان مثال، شرکت هایی که از فعالیت های تحقیق و توسعه برای بهبود محصولات خود استفاده می کنند، می توانند محصولات خود را با کیفیت بالاتر و هزینه کمتر تولید کنند و در نتیجه رقابت قوی تری در بازار به دست آورند.
همچنین شرکت هایی که در فعالیت های کلیدی مرتبط با پشتیبانی مشتری و خدمات پس از فروش عملکرد خوبی دارند، می توانند از رضایت مشتری بیشتری برخوردار شوند و در نتیجه سهم بیشتری از بازار را از آن خود کنند.
۷- پارتنرها (Key Partnerships):
شرکا در مدل کسب و کار شرکت هایی هستند که می توانید از آنها برای ایجاد ارزش برای مشتریان خود استفاده کنید. شرکا ممکن است شامل تامین کنندگان، شرکت های تحقیق و توسعه، تجهیزات تخصصی و غیره باشد.
به عنوان مثال، یک شرکت تولیدی ممکن است با یک شرکت حمل و نقل همکاری کند تا محصولات خود را به مشتریان خود تحویل دهد. به همین ترتیب، از تامین کنندگانی استفاده می کند که مواد با کیفیتی را ارائه می دهند تا بتواند محصولات با کیفیت تولید کند. بنابراین انتخاب شرکای مناسب می تواند شرکت را در رسیدن به اهداف خود و ایجاد ارزش برای مشتریان خود یاری دهد.
مقاله مرتبط : بوم مدل کسب و کار چیست؟
مدل کسب و کار در مقابل طرح کسب و کار
هم مدل کسب و کار و هم طرح کسب و کار عناصری از استراتژی کلی کسب و کار شما هستند. با این حال، تفاوت های اساسی بین مدل کسب و کار و طرح کسب و کار وجود دارد.
مدل کسب و کار: یک مدل کسب و کار، فرضیه شما را در مورد اینکه چگونه کسب و کار شما درآمد ایجاد می کند و به سودآوری می رسد را توصیف می کند. مدل کسبوکار شامل یک نمای کلی از آنچه ارائه میدهید و به چه کسی است.
طرح کسب و کار: یک طرح کسب و کار یک سطح پایین می آید تا نشان دهد که چگونه مدل کسب و کار را اجرا می کنید. مدل کسب و کار به عنوان پایه کسب و کار در نظر گرفته می شود و معمولاً در پاسخ به تغییرات کوتاه مدت در ساختارش تجدید نظر نمی شود اما طرح کسب و کار بر اساس تغییرات در روند اقتصاد یا بازار می تواند به روز شود.
مدل کسب و کار پایه و اساس یک شرکت است، در حالی که طرح کسب و کار ساختار است. بنابراین، یک مدل کسب و کار ایده اصلی کسب و کار همراه با شرح نحوه عملکرد آن است. طرح کسب و کار به جزئیات می پردازد تا نشان دهد چگونه این ایده می تواند کار کند.
اهمیت مدل کسب و کار
مدل کسب و کار یکی از مهمترین عواملی است که هر شرکتی باید در نظر بگیرد. این مدل به شرکت کمک می کند تا در تولید، توسعه و توزیع محصولات و خدمات بهینه عمل کند و در نهایت به سودآوری و رشد کسب و کار دست یابد. در ادامه برخی از اهمیت های مدل کسب و کار مورد بحث آمده است:
بهینهسازی ساختار شرکت:
مدل کسب و کار سازمان را آماده می کند تا ساختار داخلی خود را با رشد و گسترش بهبود بخشد.
شناسایی بازارهای هدف:
مدل کسب و کار به شرکت کمک می کند تا با شناسایی بازارهای هدف و رقابت با رقبا در بازار، بازاریابی و توزیع محصولات خود را برنامه ریزی کند.
شناسایی بازار هدف نیز در تدوین و اجرای یک استراتژی بازاریابی موفق برای هر محصول جدید مهم است.
شناسایی مشتریان و بهبود ارتباط با آنها:
مدل کسب و کار به شرکت کمک می کند تا مشتریان خود را به بهترین شکل شناسایی کند و به نیازهای آنها پاسخ دهد. با ارائه یک مدل کسب و کار موثر، شرکت ها بهترین راه ها را برای برقراری ارتباط با مشتریان به دست می آورند و می توانند روابط با آنها را بهبود بخشند.
مدیریت منابع:
یک مدل کسب و کار که به شرکت ها کمک می کند تا از منابع خود حداکثر استفاده را ببرند و با صرفه جویی در مصرف منابع هزینه های خود را کاهش دهند. به علاوه باید به این نکته توجه کرد که مدل کسب و کار مدیریت منابع انسانی را با بهینه کردن ارتباطات نیز بهبود می بخشد.
جذب سرمایه گذار:
یکی از مهمترین مواردی که سرمایه گذاران به دنبال آن هستند، یک مدل کسب و کار قوی است. یک مدل کسبوکار با کیفیت به سرمایهگذاران نشان میدهد که عملکرد سازمان به شیوهای پایدار است و در نتیجه شانس آن را برای جذب سرمایهگذار افزایش میدهد.
تصمیم گیری بهتر:
از آنجایی که مدل کسب و کار مجموعه ای از تصمیمات و ترکیبات مختلف است، استفاده از آن به کارآفرینان کمک می کند تا تصمیمات بهتری در مورد کسب و کار خود بگیرند و نقاط قوت و ضعف کسب و کار خود را بهتر درک کنند.
سازماندهی بهتر:
استفاده از مدل کسب و کار به کارآفرینان کمک می کند تا کسب و کار خود را بهتر سازماندهی کنند. این به کارآفرینان اجازه میدهد تا بهتر روی نقاط قوت کسبوکارشان تمرکز کنند و بر آنها تمرکز کنند.
عوامل موثر در بیزینس مدل
هنگام طراحی و پیاده سازی یک مدل کسب و کار، عوامل موثر متعددی وارد عمل می شوند. این عوامل عبارتند از:
صنعت: هر صنعت خاص نیازهای متفاوتی دارد که بر اساس آن باید مدل کسب و کارش تعیین شود. عواملی مانند الگوهای عرضه و تقاضا، محصولات و خدمات مورد نظر و روش های تولید و توزیع بر طراحی مدل های کسب و کار تأثیر می گذارند.
مشتریان: شناخت مشتریان و نیازهای آنها یکی از عوامل مهم در توسعه مدل کسب و کار است. با شناخت مشتریان و نیازهای آنها می توان محصولات و خدمات مورد نیاز آنها را عرضه کرد و در نتیجه به سوددهی بالاتری دست یافت.
رقبا: رقبا و روند رقابت در صنعت بر طراحی مدل کسب و کار تأثیر می گذارد. اگر رقبای بیشتری در این صنعت وجود دارد، باید استراتژی های منحصر به فردی را در مدل کسب و کار خود برای جذب مشتری و داشتن جایگاه قوی تری در بازار پیاده کنیم.
فناوری: فناوری عامل مهمی در طراحی مدل کسب و کار است. با استفاده از فناوری های جدید می توان پیشرفت های چشمگیری در فرآیند تولید، توزیع، بازاریابی و خدمات پس از فروش ایجاد کرد.
مالی: عوامل مالی شامل سرمایه گذاری، مدیریت سرمایه، هزینه های تولید و توزیع و سودآوری است که یکی از عوامل تاثیرگذار بر مدل کسب و کار.
بیشتر بخوانید: بوم کسب و کار چیست و چطور ترسیم می شود؟
انواع مدل های کسب و کار
مدل های کسب و کار می توانند بسیار متنوع باشند و بسته به نوع کسب و کار، صنعت و نیاز مشتری متفاوت باشند. در زیر برخی از انواع شناخته شده مدل های کسب و کار آورده شده است:
مدل فروش مستقیم (Direct Sales Model):
در این مدل کالا یا خدمات مستقیماً به مشتریان فروخته می شود. این مدل اغلب در مشاغل کوچک و متوسط استفاده می شود.
مدل تبلیغات و درآمد از تبلیغات (Advertising Model):
در این مدل شرکت با نمایش تبلیغات در وب سایت، اپلیکیشن یا رسانه های دیگر کسب درآمد می کند. از نمونه های این مدل می توان به گوگل، فیسبوک و یوتیوب اشاره کرد.
مدل اقتصاد اشتراکی (Sharing Economy Model):
اقتصاد اشتراکی که بعضیها آن را اقتصاد تسهیمی هم میخوانند یک مدل کسب و کار است که سابقه هزار ساله در بین عموم مردم دارد اما امروزه به کمک تکنولوژی معنای متفاوتی پیدا کرده است. در آن افراد بر یک بستر آنلاین عضو میشوند و خدمات و کالاهای خود را در ازای دریافت مبلغ مشخص با دیگران به اشتراک میگذارند.
به اشتراک گذاشتن داراییها در حوزههای متفاوتی بهکار رفته است و استارتاپها توانستهاند با تکیه بر این مدل اقتصادی به موفقیت دست پیدا کنند.
مدل فروشگاهی (Retail Model):
در این مدل، شرکت محصولات خود را از طریق فروشگاه های زنجیره ای یا غیر زنجیره ای به مصرف کنندگان عرضه می کند. از نمونه های این مدل می توان به Walmart، خانومی اشاره کرد.
مدل فروش مجدد (Resale Model):
در این مدل محصولات دست دوم با قیمت کمتری نسبت به بازار به فروش می رسد. برخی از نمونه های این مدل eBay و Craigslist هستند.
مدل مبتنی بر اشتراک (Subscription-Based Model):
در این مدل، مشتریان هر ماه یا هر سال مبلغ ثابتی را برای دسترسی به محصول یا خدمات پرداخت می کنند. نمونه هایی از این مدل Netflix و Spotify و متمم هستند.
مدل فریمیوم (Freemium Model):
در این مدل محصول یا خدمات اصلی به صورت رایگان به مشتری ارائه می شود. اما کاربران برای دسترسی به ویژگی های پیشرفته باید هزینه پرداخت کنند. نمونه هایی از این مدل Dropbox و LinkedIn Premium و نشونت هستند.
مدل مبتنی بر پلتفرم (Platform-Based Model):
در این مدل، شرکت بستری را برای ارتباط بین کاربران یا شرکت ها فراهم می کند و از محل کارمزد خدمات یا فروش محصولات دیگران بر روی پلتفرم خود درآمد کسب می کند. نمونه هایی از این مدل Airbnb و Uber و دیجی کالا هستند.
مدل صدور مجوز(Licensing Model):
در این مدل، شرکت مجوز فناوری، برند یا محصول خود را به شرکت دیگری می دهد. این شرکت مالک حق چاپ فناوری، نام تجاری یا محصول است. و با گرفتن هزینه ای از شرکت های دیگر برای استفاده از آن مجوزها درآمد کسب کنید. نمونه هایی از این مدل مایکروسافت و ادوبی هستند.
مدل فرانشیز (Franchise Model):
در این مدل، یک شرکت به دیگران اجازه می دهد از نام و برند آن استفاده کنند و محصولات یا خدمات آن را بفروشند.
ارزیابی مدل های کسب و کار
ارزیابی مدل های کسب و کار (Business Model Evaluation) فرایندی است که در آن مدل های کسب و کار مختلف با توجه به عواملی مانند درآمدزایی، هزینه ها، ارزش افزوده و ریسک ها، ارزیابی و تحلیل می شوند. این فرایند به کارآفرینان و مدیران اجازه میدهد تا با تحلیل دقیقی از مدل کسب و کار خود، نقاط قوت و ضعف آن را بشناسند و در نتیجه، بهبودهای لازم را در آن اعمال کنند.
پس از ایجاد مدل کسب و کار، نیاز است آن را ارزیابی کرد تا بتوانید بهترین تصمیمهایی را برای رشد کسب و کار خود بگیرید. برای ارزیابی مدل کسب و کار، میتوانید از روشهای مختلفی استفاده کنید. در زیر به برخی از روشهای ارزیابی مدل کسب و کار اشاره میکنیم:
- درآمد: چگونه در طول زمان درآمد پایدار کسب کنیم.
- هزینه یابی: شناسایی و کاهش هزینه های مختلف.
- ارزشآفرینی: توانایی ایجاد ارزش برای مشتریان و جذب آنها
- پایداری محصول: پایداری و قابلیت توسعه محصول یا خدمات ارائه شده توسط بیزینس مدل
- رقابتپذیری: توانایی رقابت با سایر رقبا در بازار و مزیتهای رقابتی
- تعامل با مشتریان: روابط و تعاملات موثر با مشتریان و توانایی جذب و حفظ آنها
- مدیریت منابع: توانایی مدیریت منابع شرکت شامل منابع مالی، انسانی و فنی
با استفاده از این معیارها می توان مدل های کسب و کار را ارزیابی و بهبود بخشید و با استفاده از این ارزیابی ها می توان آن ها را بهتر با نیازها و ترجیحات مشتری منطبق کرد و بهبود بخشید.
چگونه یک مدل کسب و کار موثر ایجاد کنیم؟
ایجاد یک مدل کسب و کار پایدار و موفق می تواند به کسب و کار شما کمک کند تا در یک محیط رقابتی برجسته شود و درآمد قابل توجهی ایجاد کند. در زیر نحوه ایجاد یک مدل کسب و کار موثر را توضیح خواهیم داد:
تجزیه و تحلیل بازار: برای ایجاد یک مدل کسب و کار موثر، باید بازار را به دقت تجزیه و تحلیل کنید و نیازها و مشکلات را شناسایی کنید. شما همچنین باید رقبای خود را بشناسید و استراتژی های آنها را بررسی کنید.
شناسایی مشتریان: شناسایی و تعیین نوع مشتریان هدف و نیازهای آنها، برای ایجاد یک بیزینس مدل موفق بسیار حائز اهمیت است.
تعیین نمونه اولیه: با توجه به نیاز مشتری و تحلیل بازار، نمونه اولیه خود را مشخص کنید و سعی کنید آن را به طور کامل ارائه دهید.
مدل درآمد: برای ایجاد یک مدل کسب و کار موفق، باید مدل درآمدی مناسب برای کسب و کار خود تعیین کنید. این مدل باید قابل اجرا و پایدار باشد.
تعیین سرمایه مورد نیاز: بحران مالی بزرگترین مشکل در تجارت است. برای کسب درآمد زیاد و پایدار باید میزان و سرمایه مورد نیاز برای راه اندازی یک کسب و کار را مشخص کنید.
تعریف فرآیندهای عملیاتی: برای ایجاد یک مدل کسب و کار موفق، باید فرآیندهای مناسبی برای کسب و کارتان ایجاد کنید.
تجزیه و تحلیل بیزینس مدل های رقبا و صنعت: بررسی بیزینس مدل های رقبا و تحلیل صنعت مورد نظر به شما این امکان را می دهد که بیزینس مدل خود را با توجه به وضعیت رقابتی صنعت و مزایای رقبا بهتر شکل دهید.
تست مدل کسب و کار: پس از مدل سازی مدل کسب و کار، باید آن را تست کنید. بهترین راه برای آزمایش مدل کسب و کار، آزمایش بازار است. به عنوان مثال، می توانید با یک محصول یا خدمتی ساده شروع کنید، بازخورد مشتریان را جمع آوری کنید و مدل کسب و کار خود را بر اساس نتایج به روز کنید.
بهبود مدل کسب و کار: هیچ مدل کسب و کاری نمی تواند از ابتدا کامل و بی نقص باشد. بنابراین، بهبود بیزینس مدل به مرور زمان لازم است. همیشه به یاد داشته باشید که تغییرات در بازار، فناوری و مشتریان ممکن است بیزینس مدل شما را مورد تغییر قرار دهد.
نظارت و ارزیابی مستمر: برای موفقیت در کسب و کار، باید مدل کسب و کار خود را دائماً رصد و ارزیابی کنید. شما باید شاخص های کلیدی عملکرد خود را شناسایی کرده و سعی کنید آنها را بهبود بخشید. به این ترتیب باید از ابزارهای مختلفی مانند آنالیز SWOT، Boston Matrix و غیره برای توسعه مدل کسب و کار خود استفاده کنید.
نمونههایی از مدل های کسب و کار موفق
در دنیای تجارت، بسیاری از شرکت ها و استارت آپ ها با مدل های خلاقانه و کارآمد کسب و کار خود به موفقیت های چشمگیری دست یافته اند. در زیر چند نمونه موفق از مدل های کسب و کار در دنیا آورده شده است:
- مدل کسب و کار تبلیغاتی گوگل: Google با مدل کسب و کار تبلیغاتی خود، توانستهاست با ارائه خدمات تبلیغاتی مانند Google AdWords و Google AdSense خدمات تبلیغاتی مختلفی را به مشتریان خود ارائه دهد.
- بیزینس مدل تولیدی شرکت تویوتا: شرکتهایی مانند Toyota با بیزینس مدل تولیدی خود، توانستهاند با بهرهگیری از فرایندهای تولیدی پیشرفته و بهینه، محصولات باکیفیت و قیمت مناسب را به بازار عرضه کنند.
- مدل کسب و کار فروشگاهی والمارت: شرکت هایی مانند والمارت با ارائه محصولات متنوع و قیمت مناسب توانسته اند با مدل کسب و کار فروشگاهی خود خدمات خرید راحت و مطمئنی را به مشتریان خود ارائه دهند.
- مدل کسب و کار اشتراکی نتفلیکس: نتفلیکس یکی از موفق ترین شرکت های تولید محتوای ویدئویی است. مدل تجاری آن مبتنی بر ارائه خدمات اشتراک است، بنابراین کاربران می توانند با پرداخت هزینه ماهانه به پایگاه داده فیلم ها و سریال های ویدئویی نتفلیکس دسترسی داشته باشند. آمازون پرایم و اسپاتیفای نیز با مدل کسب و کار اشتراکی خود توانسته اند با ارائه محتوای متنوع و جذاب، پیشنهادی منحصر به فرد را به مشتریان خود ارائه دهند..
- مدل کسب و کار تسلا: تسلا شرکتی است که خودروهای الکتریکی تولید می کند. مدل کسب و کار آن بر پایه تامین خودروهای الکتریکی با ارزش افزوده بالا و ارائه خدمات به مشتریان از جمله شارژ رایگان خودروهای تسلا است.
- مدل کسبوکار پلتفرمی Airbnb: ایر بی ان بی یکی از موفقترین شرکتهای اجاره مسکن کوتاه مدت است. مدل کسب و کار مبتنی بر ایجاد یک بازار متقابل بین کسانی است که اجاره می دهند و کسانی که می خواهند اجاره کنند، به طوری که Airbnb به عنوان پل ارتباطی بین این دو گروه عمل می کند.
- مدل کسب و کار پلتفرمی Uber: اوبر نیز با ارائه بستری برای ارتباط بین مشتریان و ارائه دهندگان خدمات، توانستهاند با بیزینس مدل پلتفرمی خود، به ارائه خدمات متنوعی به مشتریان خود بپردازند.
این نمونه از مدلهای کسب و کار موفق شامل ارائه خدمات و محصولات با ارزش افزوده بالا، استفاده از فناوریهای جدید، استفاده از روش های نوین تبلیغاتی و بازاریابی، استفاده از ارتباط موثر با مشتریان، بهینه سازی هزینهها و ساختار درآمد، و… میباشد.
نتیجهگیری
در نتیجه، مدل کسب و کار یکی از عناصر مهم و کلیدی در موفقیت یک کسب و کار است. تعیین بیزینس مدل مناسب برای یک کسب و کار مستلزم مطالعه کامل و جامع عوامل داخلی و خارجی مرتبط با کسب و کار از جمله منابع کلیدی، ارزش پیشنهادی، مشتریان، کانال های توزیع، رقبا، هزینه ها و درآمدها و فعالیت های اصلی است.
بیزینس مدلهای مختلفی وجود دارد که با توجه به نوع کسب و کار، مناسبترین بیزینس مدل برای آن مشخص میشود. در نهایت، ارزیابی و بهبود مدل کسب و کار یکی از مهم ترین راه های افزایش سودآوری کسب و کار است.
همین حالا دوره آموزشی دوره سیستم سازی SYSTEM+ را شروع کرده و با طراحی مدل کسب و کار خود بهینهسازی عملکرد کسب و کارتان را تجربه کنید!
سوالات متداول
۱. مدل کسب و کار چیست؟
یک مدل کسب و کار چگونگی ایجاد، ارائه و به دست اوردن ارزش را در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… زمینه ها تعیین می کند. مدل کسب و کار طرحی است که نحوه برنامهریزی شرکتها برای درآمدزایی از طریق محصول و مشتری را در بازاری خاص مشخص می کند.
۲. انواع مدل کسب و کار چیست؟
مدل فروش مستقیم (Direct Sales Model)
مدل تبلیغات و درآمد از تبلیغات (Advertising Model)
مدل اقتصاد اشتراکی (Sharing Economy Model)
مدل فروشگاهی (Retail Model)
مدل فروش مجدد (Resale Model)
مدل مبتنی بر اشتراک (Subscription-Based Model)
مدل فریمیوم (Freemium Model)
مدل مبتنی بر پلتفرم (Platform-Based Model)
مدل صدور مجوز(Licensing Model)
مدل فرانشیز (Franchise Model)
سلام. بسیار عالی بود. در مورد مدل کسب و کار b2b هم اگر توضیح بدین ممنون میشم.
سلام. بله البته
در مدل کسب و کار b2b یا (business-to-business) تمرکز روی فروش عمده محصولات و خدمات به شرکتها و کسب و کارهای دیگر است. تمامی فرآیندهای تجاری عمده فروشی و یا تامین نیازهای شرکتهای دیگر را میتوان در گروه مدل کسب و کار b2b آورد. پس تمامی فرآیندهای تجاری یک عمده فروش با یک کسب و کار، جز مدل Business to Business یا همان B2B است.
برای طراحی مدل کسب و کار کتاب چی معرفی می کنین؟
سلام و درود . کتاب “مدل کسب و کار شما” نوشته الکساندر استروالدر رو میتونین تهیه و مطالعه کنین.