راهنمای جامع مدیریت منابع انسانی برای مدیران

مدیریت منابع انسانی یک رویکرد برای پرورش و حمایت از کارکنان و ایجاد یک محیط کار با حس مثبت است. مدیریت منابع انسانی معمولاً شامل استخدام، حقوق و مزایا، آموزش و توسعه کارمندان، ارزیابی عملکرد و مدیریت روابط کارکنان است.

مدیریت منابع انسانی به مدیران کمک می کند تا نیروی کار با بهترین مهارت‌ها و تجربه‌ها را جذب کرده و در بهره‌وری و کارآیی سازمان را افزایش دهد. به علاوه با داشتن نیروی کار متعهد و راضی، کنترل هزینه‌های مربوط به استخدام و از دست دادن کارمندان نیز به حداقل می رسد.

مدرسان گروه اقیانوس آبی در کلاس های مدیریت منابع انسانی به این نتیجه رسیدند که خیلی از مدیران اهمیت و نقش مدیریت منابع انسانی را درک نکرده و از آن غافلند.

اگر یک مدیر کسب و کار اهمیت منابع انسانی خود را کمتر از فعالیت های دیگر مثل فروش، تبلیغات و یا ماکتینگ بداند، قطعا در مدت کوتاهی ضربه بزرگی خواهد خورد.

اگر شما هم جزو آن دسته مدیرانی هستید که وظیفه‌ی واحد مدیریت منابع انسانی را با نگاه کار کشیدن بیشتر از افراد می‌بینید و منابع انسانی را به عنوان نماینده‌ سازمان خود به رسمیت نمی شناسید، این مطلب را حتما تا انتها بخوانید.

مدیریت منابع انسانی چیست؟

مدیریت منابع انسانی (HRM) به مجموعه‌ای از فرایندها و استراتژی‌ها گفته می‌شود که در سازمان‌ها برای جذب، آموزش، توسعه، نگهداشت و بهره‌وری از کارکنان به کار گرفته می‌شود. هدف اصلی مدیریت منابع انسانی، ایجاد محیطی است که کارکنان بتوانند بهترین عملکرد خود را ارائه دهند و همزمان نیازهای سازمان و افراد برآورده شود. این فرایندها شامل استخدام، ارزیابی عملکرد، آموزش و توسعه، مدیریت حقوق و مزایا، و ایجاد فرهنگ سازمانی مناسب است تا سازمان به اهداف خود برسد و رضایت و انگیزه کارکنان نیز افزایش یابد.

۱۰ تاثیر شگفت انگیز اقدامات مدیریت منابع انسانی بر سازمان 

وقتی تعداد افراد داخل یک سازمان از یک نفر بیشتر می شود، نقش مدیر منابع انسانی به وجود می آید. البته نباید این نکته را فراموش کرد که در سازمان های کوچک و کسب و کارهای خرد شاید فردی وجود نداشته باشد که این سمت را بر عهده بگیرد و خود مدیر کسب و کار وظایف او را انجام می دهد.

هنگامی که سازمان بزرگ و بزرگتر می شود، واحد مدیریت نیروی انسانی تشکیل می شود. در ادامه این مطلب از مجله اقیانوس آبی به ۱۰ مورد از تاثیرات فوق العاده مثبت کارکردهای مدیریت منابع انسانی human resources management در کسب و کارها اشاره می کنیم:

۱. حفظ کیفیت زندگی کاری منابع انسانی

یکی از مهم‌ترین تکنیک های مدیریت منابع انسانی حفظ کیفیت زندگی کاری منابع انسان است. کیفیت زندگی کاری یعنی بهبود رابطه بین کارمند و محیط کار! کیفیت زندگی کاری منابع انسانی را می توان با دادن آزادی عمل به کارمند، به رسمیت شناختن او، ایجاد تعلق خاطر، پاداش دادن و توجه به سلامت جسمی و روانیش بهبود داد.

۲. افزایش بهره وری و در نتیجه سودآوری کسب و کار

بهره وری یعنی به حداقل رساندن هزینه و حداکثر کردن سودآوری. از وظایف مدیریت منابع انسانی این است که کیفیت و کمیت کار پرسنل در محل کار را تضمین می کند و فرصت هایی برای ایجاد انگیزه در افراد، رشد و پیشرفت آن ها ایجاد می کند.

واضح است که کارکنان با انگیزه سخت تلاش می کنند تا اهداف شغلی خود را که مستقیماً بر بهره وری سازمان نیز تأثیر می گذارد برآورده کنند.

۳. پرورش کارکنانی منعطف و سازگار با تغییرات

آموزش و توسعه کارکنان یکی از حیاتی ترین کارها در شغل مدیر منابع انسانی است. برنامه های آموزشی و توسعه ای که واحد مدیریت منابع انسانی برگزار می کند، مهارت های لازم برای سازگاری با تغییر محیط، ساختار و فناوری سازمان را به کارمندان یاد می دهد.

۴. ایجاد تعادل در استخدام و اخراج منابع انسانی

واحد مدیریت منابع انسانی وظیفه دارد که منابع انسانی سازمان را در بازه زمانی معینی بررسی کند تا مشخص شود که آیا تعداد کارمندان شرکت کافی است یا خیر؟

در مواردی که شرکت دارای منابع انسانی ناکافی باشد، مدیریت منابع انسانی فعالیت‌هایی مانند فراخوان، مصاحبه، استخدام و انتخاب را برای ایجاد تعادل انجام می دهد. به همین ترتیب، در صورت وجود تعداد زیاد کارکنان در شرکت، افراد ناکارآمد را اخراج می کند.

۵. حفظ کارکنان و ایجاد انگیزه در آن ها برای دستیابی به اهداف شرکت

اگر مدیریت منابع انسانی را جدی بگیرید، استفاده بهینه از منابع انسانی و حفظ آنها در شرکت برای مدت طولانی را خواهید اموخت. HRM وظایفی مانند ارائه مزایای حمایتی، غرامت و پاداش به کارکنان شایسته را بر عهده دارد. این فعالیت ها نه تنها به حفظ کارکنان در شرکت بلکه در نهایت برای دستیابی موثر به اهداف سازمان است.

۶. تشخیص میزان شایستگی کارکنان

مدیریت منابع انسانی باید به موقع عملکرد کارکنان را ارزیابی کند تا کارمندان ممتاز مشخص شده و سپس پاداش افراد پرتلاش و جریمه افرد نالایق را معین کند.

۷. حل تعارضات بین منابع انسانی و ایجاد آرامش

در هر شرکتی، چه بزرگ و چه کوچک، بین افراد و تیم ها درگیری ایجاد می شود. این درگیری ها اجتناب ناپذیر هستند و همیشه پیش می آیند ولی نباید از آنها غافل شد.

حتما خود شما هم در سازمانتان به این تجربه رسیده اید که اگر دلخوری ها و بحث ها مدیریت و حل نشوند، در کیفیت کاری کارمندان و روحیه آن ها تاثیر می گذارد که در آخر به ضرر شما و کسب و کارتان تمام می شود.

با یادگرفتن مدیریت منابع انسانی به یک مشاور برای حل چنین تعارضاتی تبدیل می شوید و تنش ها را به موقع برطرف می کنید تا در انجام فعالیت های سازمانی تداخلی ایجاد نشود. موفقیت سازمان تنها زمانی تضمین می شود که منابع انسانی شما آرامش و رضایت را در محیط کار تجربه کنند.

۸. حفظ کسب و کار در بازار رقابتی

بخش HR باید بهترین نیروی انسانی را برای سازمان استخدام کند، زیرا این کارمندان هستند که با ارائه نتایج عالی در کار خود، سازمان را در رقابت بازار پیروز می کنند که تضمین کننده موفقیت و ثبات سازمان در آینده است.

۹. بهبود تصویر شرکت در ذهن افراد جامعه

هر کسب و کار برای پایداری در بازار باید از تصویر عمومی خوبی برخوردار باشد. همه دوست دارند در شرکت هایی کار کند که به رفتار درست با کارمندان خود شهرت دارند.

از سوی دیگر، شرکت‌هایی که رفتار مناسبی با کارکنان خود ندارند با کمبود نیرو روبرو شده و حتی سقوط می کنند. پس وظیفه واحد مدیریت منابع انسانی است که تصویر شرکت را در ذهن افراد جامعه بهبود ببخشد.

۱۰. ایجاد حس تعلق و روحیه تیمی در کارمند

یکی از اهداف منابع انسانی، ایجاد حس تعلق و روحیه تیمی در کارمند است. از آنجا که انجام کارهای گروهی در سازمان به مشارکت تک تک اعضای تیم نیاز دارد، واحد مدیریت منابع انسانی باید بر ایجاد حس تعلق و روحیه تیمی در کارمندان سرمایه گذاری کند تا آن ها بهترین مشارکت را در انجام کارهای گروهی داشته باشند.

یکی از سایتهای مشاوره مدیریت منابع انسانی که مشاوران متخصصی دارد، وب سایت کاسب یار است که می توانید جلسه اول را رایگان دریافت کنید.

ابعاد مدیریت نیروی انسانی

منابع انسانی به همه افرادی که شما استخدام می کنید اشاره دارد. از کارکردهای مدیریت منابع انسانی رسیدگی به مسائلی مثل جبران خسارت و مزایای نیروی انسانی، استخدام و اخراج کارمندان، مدیریت عملکرد، آموزش منابع انسانی، رعایت قوانین کار و معیارهای اشتغال، توسعه و فرهنگ سازمانی است.

در این بخش از مقاله مدیریت منابع انسانی رایگان به معرفی ۷ بخش اصلی یعنی نگرش، منش ، گزینش، آموزش، چینش، انگیزش و پایش در مدیریت منابع انسانی، چالش ها و اشتباهات رایج مدیران در هر بخش و راهکارهای هر کدام می پردازیم.

۱. نگرش در مدیریت منابع انسانی

نگرش نظر و بیانی است که منعکس کننده نوع احساس شما نسبت به هر چیزی است. در هر نگرش، یک قضاوت و ارزیابی نهفته است. مثلا هنگامی که می‌گوییم من کارم را دوست دارم، نگرش خود را درباره کارمان ابراز می‌کنیم.
اولین قدم در مدیریت منابع انسانی نگرش صحیح است.

در مدیریت منابع انسانی باید نگرش های خود را با توجه به اهداف و استراتژی های سازمانتان جهت دهی کنید. در ادامه به شما می گوییم چه نگرش هایی در رابطه با سرمایه های انسانی شما اشتباه است:

۱.۱. اشتباه اول مدیران در بخش نگرش، هزینه ها است.

اکثر مدیران فکر می کنند که اصلی ترین هزینه در بخش منابع انسانی، هزینه حقوق و دستمزد آن ها است، اما در حقیقت این طور نیست. در فرایند مدیریت منابع انسانی -اگر مواظب نباشید- هزینه های بسیار بیشتری نسبت به حقوق کارمندانتان متحمل می شوید، این هزینه ها شامل هزینه های آشکار و هزینه های پنهان هستند.

* هزینه های آشکار در مدیریت منابع انسانی

• هزینه حقوق شامل: حقوق ماهانه، مزایا، عیدی و پاداش
• هزینه خدمات رفاهی شامل: تفریح کارمندان، هدایای مناسبتی، جشن ها و رویدادها
• هزینه اشتباهات شامل: خراب کردن تجهیزات، اشتباه در کار، ضایعات
• هزینه کارانه شامل: پورسانت، بهره وری
• هزینه امکانات شامل: ابزارآلات، تجهیزات، امکانات اداری
• هزینه آموزش شامل: ضمن خدمت، کتاب ها، دوره های آموزشی

* هزینه های پنهان در مدیریت منابع انسانی

• هزینه روانی شامل: اشتباهات، فراموشکاری ها، چالش های بین فردی
• هزینه زمانی شامل: زمان مدیریت کارکنان، زمان توصیه و آموزش، زمان کنترل
• هزینه فرصت شامل: فرصت های از دست رفته

بیشتر بخوانید: مدیریت هزینه های کسب و کار با ۷ تکنیک

۲.۱. اشتباه دوم مدیران، ندانستن جایگاه استراتژی منابع انسانی در رسیدن به اهداف سازمان است.

اشتباه دوم و بسیار رایج مدیران در مدیریت منابع انسانی این است که تاثیر استراتژی منابع انسانی در کسب و کار را دست کم می گیرند و یا اصلا به آن توجهی ندارند. شاید شما هم جزو این دسته از مدیران باشید. در ادامه به شما می گوییم که استراتژی منابع انسانی در کجای استراتژی کلی سازمانتان قرار می گیرد و چقدر مهم است.

اگر شما هم در ابتدای تاسیس سازمانتان و یا ابتدای سال، استراتژی کسب و کارتان را تعیین کرده باشید، می دانید که ابتدا اهداف سازمان تعیین می شوند که بر اساس آن ها استراتژی کلان سازمان مشخص می شود. بعد از آن استراتژی کسب و کار و سپس استراتژی های عملیاتی تعیین می شوند. استراتژی منابع انسانی جزئی از استراتژی های عملیاتی است.

همان طور که می‌ینید استراتژی منابع انسانی در خدمت رسیدن به اهداف کلی سازمان است. شاید بگویید این موضوع اصلا پیچیده نیست و طبیعتا همه برای رسیدن به اهداف شرکت کار می کنند. ولی متاسفانه مدیران زیادی هستند که اصلا این نگرش را ندارند و منابع انسانی آن ها طوری کار می کنند که اصلا در جهت رسیدن به اهداف نیست.

مثلا پراکنده کار می کنند و طبق شاخص ها عمل نمی کنند تا به هدف خاصی برسند، بلکه فقط ساعت کاری خود را پر می کنند. شاید بپرسید که چطور می‌توان عملکرد نیروها را در جهت اهداف سازمان جهت داد. پاسخ سوال شما “نردبان سود” است.

نردبان سود، راه رسیدن به اهداف سازمان

فرض کنید شما در ابتدای سال ۱۴۰۱ برای خود این هدف را تعیین کرده‌اید:” من باید تا آخر سال ۱۴۰۱ یک میلیارد تومان سود کسب کنم.” اگر شما این عدد را به اعداد عملیاتی روزانه تقسیم نکنید، نمی توانید منابع انسانی خود را در مسیر رسیدن به آن هدف کنترل کنید. این جا است که باید نردبان سود کسب و کار تنظیم شود.

فرض کنید می خواهید در پایان سال یک میلیارد سودآوری داشته باشید. اگر حاشیه سود شما ۲۰% باشد، باید در یک سال ۵ میلیارد تومان فروش داشته باشید. بنابراین اگر ۱۲ ماه در سال کار کنید، باید ماهیانه ۶۰۰ میلیون تومان از محصولات و خدمات خود را بفروشید.

اگر میانگین فاکتورهای فروش شما ۱۰ میلیون باشد، باید ۶۰ مشتری بالفعل در ماه داشته باشید. اگر برنامه شما برای پیدا کردن این مشتریان جدید، بازاریابی تلفنی با نرخ تبدیل ۶% باشد، باید ماهانه ۱۰۰۰ نفر را بازاریابی کنید. این یعنی در ۲۵ روز کاری، روزی ۴۰ نفر باید بازاریابی شوند.

پس توجه داشته باشید که حتما اهداف سالانه خود را به عملکردهای روزانه تبدیل کنید تا منابع انسانی شما به استراتژی کلان و اهداف شما اتصال داشته باشند و در جهت رسیدن به آن عمل کنند.

۲. منش در مدیریت منابع انسانی

قبل از اینکه به توضیح منش بپردازیم، به “هرم مزلو” که سلسله مراتب نیازهای انسان را شرح می دهد، توجه کنید.

انسان ها به طور طبیعی ابتدا نیازهای اساسی و فیزیولوژیکی خود را رفع می کنند و بعد از نیازهای ارتباطی و احترام به دنبال رفع نیازهای خود شکوفایی می روند. ما در زمانه ای زندگی می کنیم که برای نسل جوان ما نیازهای ارتباطی و احترامی حتی از نیازهای فیزیولوژیکی نیز مهم تر است. پس شما به جای این که رئیس باشید، باید رهبر خوبی باشید.

از کتاب های خوبی که می توانید در این زمینه مطالعه کنید، کتاب رهبری ۳۶۰ درجه است. این کتاب به شما یاد می دهد چگونه رهبری کنید تا انسان ها به خاطر شخصیت شما برایتان کار کنند نه به خاطر پولی که از شما می گیرند.

• دانلود رایگان کتاب مدیریت منابع انسانی pdf

در حوزه منش مدیریت منابع انسانی باید متوجه باشید که ما با یک انسان طرف هستیم. کلمه منابع انسانی از دو بخش تشکیل شده است:

منابع: یعنی ارزشمند و محدود

انسان: خلیفه الله و محترم

اگر سعی کنید که این دید و منش را در سازمانتان داشته باشید، می توانید به خوبی منابع انسانی خود را رهبری کنید، منابعی که با جان و دل و حتی بیشتر از آن چه حقوق می گیرند برای شما کار می کنند.

-دو رویکرد در حوزه منش مدیریت منابع انسانی hrm

دو رویکرد برای حوزه منش مدیریت منابع انسانی وجود دارد که در ادامه توضیح داده شده است:

–رویکرد اول:

رویکرد اول در رفتار شما در مدیریت منابع انسانی این است که به منابع انسانی خود به چشم شریک تجاری خود نگاه کنید.

اگر منابع انسانی را به عنوان شریک تجاری خود در نظر بگیرید، نسبت به حفظ، رشد و آموزش آن ها بیشتر تلاش می کنید، چرا که هر چه شرکای تجاری بهتری داشته باشید، در رشد، توسعه و موفقیت کسب و کارتان تاثیر بیشتری خواهد داشت.

–رویکرد دوم:

شما باید به منابع انسانی خود نگاه پدرانه داشته باشید. مثل پدری باشید که نگران حال و آینده فرزند خود بوده و رشد او برایش مهم است.

اگر واقعا نگران نیروی انسانی خود باشید و به او به چشم ابزار نگاه نکنید، مسلما او هم این موضوع را خواهد فهمید و از صمیم قلب برای شما کار می کند. اگر خود شما برای پدرتان کاری انجام دهید، آیا به ازای انجام آن از او توقعی دارید؟

بیشتر بخوانید: کتاب مدیرندگی، آموزش مدیریت با مثال های رانندگی

۳. گزینش در مدیریت منابع انسانی

یکی از دلایلی که باعث ایجاد هزینه ها در فرایند مدیریت منابع انسانی در هر کسب و کاری می شود، گزینش غیرحرفه ای نیروی انسانی است. به عنوان یک مدیر شما باید در استخدام نیروی جدید بسیار سخت گیر باشید. ممکن است بگویید نیروی خوب دیگر وجود ندارد. بله! واضح است که اگر شما به دنبال چیزی نباشید، آن را پیدا نخواهید کرد. 

اگر در ابتدا کمی به خودتان سخت بگیرید و استخدام منابع انسانی را حرفه ای و درست انجام دهید، ادامه کار برای شما آسان خواهد بود؛ چون نیروی بدون حاشیه، با دانش مطلوب، با اخلاق و آموزش پذیر استخدام می کنید.

فرآیند سخت گیرانه و حرفه ای استخدام یک نیرو می تواند به این شکل باشد: شما به ۱۰۰۰ نفر فراخوان می دهید، ۱۰۰ نفر رزومه ارسال می کنند، شما با ۵۰ نفر جلسه مصاحبه استخدام اولیه انجام می دهید، ۱۰ نفر به مصاحبه دوم راه می آیند و از بین این ۱۰ نفر یک نفر انتخاب می شود.

پیشنهاد می کنیم حتما ویدئو زیر را ببینید و اگر نیاز به مشاوره در حوزه استخدام نیرو داشتنید، با ما تماس بگیرید.

چند آمار جالب از استخدام نیروی انسانی در ۲۰۲۴

1. ۴۳ درصد از متخصصان مدیریت منابع انسانی دلیل اصلی مشکل در کارمندیابی مناسب را «رقابت با سایر کارفرمایان» عنوان کردند.
2. ۶۰ درصد از کارمندان گزارش دادند که یک آشنا یا دوست را به شرکتی که در آن شاغل بودند معرفی کردند.
3. ۵۹ درصد از افرادی که شغل خود را ترک می کنند، خواهان شرکتی هستند که با ارزش های آنها سازگاری بیشتری داشته باشد.
4. ۸۹ درصد از افرادی که تازه استخدام شده اند و حدودا بعد از ۱۸ ماه شغلشان را ترک می کنند، در پذیرفتن فرهنگ سازمانی و سازش با همکاران مشکل دارند.
5. ۶۸ درصد از کارمندان تعادل بین کار و زندگی را به حقوق بالاتر ترجیح می دهند.

۴. آموزش منابع انسانی

اشتباهی که متاسفانه اکثر مدیران در مدیریت منابع انسانی (hrm) انجام می دهند این است که بعد از استخدام، بدون اینکه به فرد آموزش بدهند و او را توجیه کنند، از او می خواهند که کارش را شروع کند. به نظر شما چرا این کار اشتباه است؟

اگر به نیروی جدید آموزش های لازم داده نشود، دوباره کاری ها و ضایعات زیاد می شود، بهره وری آن نیروی انسانی به شدت پایین است و تا زمانی که کار را یاد بگیرد وقت زیادی از سایر نیروهای سازمان گرفته می شود.

راه حل این مشکل سیستمی سازی آموزش است. آموزش منابع انسانی در سازمان شما باید مثل دوره آموزشی سربازی، سخت ترین و فشرده ترین قسمت کاری شما باشد، چون اگر نیرویی در ابتدا کارش را راحت شروع کند، در ادامه هم راه‌های فرار را پیدا می کند و بهره وری او پایین خواهد بود.

ولی اگر در ابتدا به منابع انسانی خود سخت بگیرید، او خودش را نشان می دهد. اگر نیرویی که استخدام کرده اید این دوره را به خوبی پشت سر بگذارد، می فهمید که از پس کار بر می آید. اگر هم نتواند، پس در ماه اول متوجه می شوید و بیشتر از این وقت خود را با او تلف نمی کنید.

حالا سوال مهم این جا است که چطور به منابع انسانی خود آموزش بدهید که کمترین زمان و هزینه را برای شما داشته باشد؟

اگر برای یک نیروی انسانی وقت بگذارید، به او آموزش بدهید و این آموزش را به صورت وویس یا ویدئو ذخیره کنید، می توانید برای نیروی جدید به راحتی و بدون صرف زمان و هزینه این آموزش ها را تکرار کنید. اما متاسفانه اکثر مدیران این کار را نمی کنند؛ آن ها به نیروی اول یک سری از فرآیندها و قوانین را آموزش می دهند و به نیروی بعدی چیزهای دیگری آموزش می دهند و از هر دوی آن ها توقع دارند تمام قوانین و فرآیندها را بدانند. این یک توقع بیجا است و این شمایید که باید آموزشی یکپارچه و کامل برای منابع انسانی خود داشته باشید.

از جمله مهم ترین مواردی که باید به کارمندان خود آموزش بدهید عبارتند از:

۱. شفاف سازی فرآیندهای سازمان

اولین آموزشی که در سازمان شما باید انجام شود، توجیه و شفاف سازی فرآیندهای سازمان برای کارمندان است. نباید توقع داشته باشید که چیزهایی که خودتان می دانید، پرسنل شما هم بدانند. بعضی چیزها برای شما واضح و بدیهی هستند، ولی نیروهای شما آن را نمی دانند.

فرآیندهای کلی سازمانتان را شناسایی و شفاف کنید و آن را به نیروهایتان آموزش دهید تا چرخه های معیوب را از سازمانتان حذف کنید. به عنوان مثال در سازمان شما فرآیند درست تحویل کالا به این شرح است:

استعلام اعتبار مشتری —> تایید مدیر مالی —> تحویل کالا به مشتری

این موضوع را برای پرسنل خود شفاف و روشن توضیح دهید و بخواهید که همه این مراحل را پشت سر هم طی کنند. اگر فرآیندها در کسب و کار شما شفاف نباشند، اکثر اوقات تمام این مراحل انجام نمی شوند.

۲. شفاف سازی قوانین سازمان

اگر در سازمان قانون شفافی وجود نداشته باشد، هرکس به قانون خودش عمل می کند. دومین آموزش به منابع انسانی، آموزش قوانین و مقررات سازمان است. در اکثر سازمان ها آیین نامه وجود ندارد و اگر هم وجود داشته باشد به نیروها آموزش داده نمی شود.

مثلا در مورد مشتری یک سری قوانین وجود دارد، اگر یک بار وقت بگذارید و آن ها را مشخص کنید می توانید به صورت دفترچه در اختیار نیروی انسانی خود قرار دهید.

۳. آموزش تجربه ها به منابع انسانی

سومین آموزش در مدیریت منابع انسانی می تواند آموزش تجربه ها به منابع انسانی باشد. مثلا بازاریاب مجموعه شما طی فروش ها و روابط خود با مشتریان، بهانه های آن ها را می داند.

اگر طی یک سندسازی و مدیریت دانش، نحوه پاسخ گویی به بهانه های مشتریان را در یک دفترچه فروش و ارتباط با مشتری جمع آوری و مکتوب کنید، می توانید آن را در اختیار نفر بعدی بگذارید و او را ماه ها و حتی سال ها از نظر تجربه جلو بیاندازید.

قدرت یک زنجیر به ضعیف ترین حلقه آن است. اگر بخواهید سازمانی قوی داشته باشید، باید تمام کارمندانتان را قوی کنید. سازمان هایی هستند که در ابتدای سال برای آموزش منابع انسانی خود بودجه تعریف می کنند، چرا که می دانند اگر منابع انسانی رشد نکنند، سازمان نیز رشد نخواهد کرد.

اگر مایلید می توانید نحوه جمع آوری و ارائه تمامی این آموزش ها به نیروهایتان را در دوره مدیریت منابع انسانی یاد بگیرید. بهترین دوره منابع انسانی که می توانیم به شما پیشنهاد کنیم، دوره تیم پلاس است:

۵. چینش در مدیریت منابع انسانی

برای این که در مدیریت منابع انسانی یک چینش حرفه ای داشته باشید، یعنی در هر سمت سازمانی افرادی با استعدادها و توانایی های متناسب با آن را قرار دهید، باید نسبت به دو مورد زیر شناخت پیدا کنید:

1. نیروی انسانی
2. شاخص های عملکردی هر سمت سازمانی

برای این که فرآیند کامل چینش منابع انسانی در جایگاه درست را یاد بگیرید، مقاله انتخاب فرد مناسب برای شغل مناسب را حتما بخوانید.

۶. انگیزش در مدیریت منابع انسانی

در این قسمت به این سوال پاسخ می دهیم که چطور در منابع انسانی خود انگیزه ایجاد کنید. این موضوع بسیار حائز اهمیت است، چرا که حرفه ای ترین و بهترین منابع انسانی نیز اگر بی انگیزه باشند، کار خود را درست انجام نمی دهند. در ادامه به دو روش برای ایجاد انگیزه در منابع انسانی اشاره می کنیم:

۱. سیستم پاداش منابع انسانی

اولین راه انگیزش منابع انسانی، تعریف و اعمال سیستم پاداش است، مثل افزایش حقوق. برای تمام سمت های سازمانی خود سیستم پاداش تعریف کنید.شما باید بی تفاوتی را در سازمان خودتان از بین ببرید؛ نیروی شما باید بداند که بین فروش بیشتر و فروش کمتر او در پایان ماه تفاوتی وجود دارد.

مثلا برای بازاریاب سازمانتان حداقل میزان فروش تعریف کنید که اگر به آن مقدار رسید به او پورسانت تعلق بگیرد. سپس به ازای هر پله از تحقق هدف برای او پورسانت پلکانی در نظر بگیرید، قطعا انگیزه او برای فروش بیشتر خواهد شد.

بیشتر بدانید: رازهای سیستم درست پاداش و تنبیه در انگیزش منابع انسانی

سیستم پاداش باید ویژگی های زیر را داشته باشد:

1. بر مبنای شاخص کلیدی هر سِمَت باشد.
2. ساده و قابل محاسبه باشد.
3. غیرنقدی و سفارشی باشد.
4. شفاف و قابل رصد باشد.
5. جذاب و انگیزاننده باشد.

۲. ابزار DISC ، ابزاری نوین برای ایجاد انگیزه در منابع انسانی

روش بعدی که می توانید با آن در منابع انسانی خود انگیزه ایجاد کنید، استفاده از ابزار رفتارشناسی DISC است. مثلا اگر فردی با مدل رفتاری D در سازمان دارید، می دانید که چه محیط و رفتاری انگیزه این فرد را بالا نگه می دارد و چه چیزهایی از او انرژی می گیرد. به عنوان مثال نحوه مدیریت انرژی فردی که مدل رفتاری D دارد به صورت زیر است:

• افزایش انگیزه مدل رفتاری D: کارکردن در محیط های سریع، به عهده داشتن مسئولیت و کنترل، روبه رو شدن با چالش ها و مسائل جدید، قابلیت ارتقا، نتیجه فوری و آزادی عمل
• کاهش انگیزه مدل رفتاری D: کنترل زیاد، سرپیچی شدن از دستوراتش، اختیار محدود، انجام کارهای روتین و عادی

بیشتر بدانید: آشنایی با انواع مدل های رفتاری در ابزار رفتارشناسی DISC

۷. پایش در مدیریت منابع انسانی

پایش به معنای کنترل و آنالیز عملکرد کارمندان است. شما می توانید با استفاده از ابزارهای مختلف این کار را برای خود ساده تر کنید و هم زمان نتایج دقیق و درست به دست بیاورید. در ادامه با روش های پایش و کنترل نیروی انسانی آشنا می شوید:

۱. تهیه شاخص های عملکردی هر نیرو

در این قسمت از مدیریت منابع انسانی باید برای هر سمت سازمانی با استفاده از فرمول های منابع انسانی، شاخص های عملکردی یا همان KPI تهیه کنید تا بتوانید عملکرد منابع انسانی را به طور روزانه کنترل کرده و بفهمید که آیا کارشان را درست انجام می دهند یا نه.

متاسفانه خیلی از مدیران بعد از استخدام و آموزش نیرو او را رها می کنند و عملکرد او را کنترل نمی کنند. این باعث می شود بهره وری نیروی انسانی به مرور زمان پایین بیاید و در نهایت این مدیر سازمان است که باید بهای کم کاری و اشتباهات او را بپردازد.

برای مثال شاخص های کلیدی عملکرد یک بازاریاب تلفنی به این صورت است: تماس روزانه، تماس موفق روزانه، مذاکره موفق، دعوت به اقدام مشتری بالقوه، تماس پیگیری، فروش نقدی، فروش غیر نقدی، میانگین مدت وصول، میزان تخفیف، بیش فروشی، تکرار فروش

مدیری که با اعداد و ارقام سر و کار نداشته باشد و شاخص های کمی را کنترل نکند، نمی تواند ایرادات کار منابع انسانی خود را متوجه شده و شرایط را به خوبی مدیریت کند. می توانید از فرمول های منابع انسانی برای مشخص کردن kpi هر شغل کمک بگیرید.

۲. استفاده از ابزارهای کنترل منابع انسانی

موضع بعدی در بحث پایش، استفاده از ابزارهای کسب و کار است. برخی مدیران کاری را به کارمند خود می سپارند و به خاطر مشغله فراوانی که دارند آن را فراموش کرده و کنترل نمی کنند. نرم افزارهایی مثل CRM که برای مدیریت ارتباط با مشتری هستند، در این زمینه به شما کمک بزرگی می کنند.

البته اگر نمی خواهید خیلی خرج کنید، نرم افزارهای رایگانی مثل ویتایگر، ترلو، تقویم گوگل و …نیز وجود دارند که به کارهای سازمان شما نظم می دهند. بنابراین نه شما و نه نیروی انسانی شما وظایف خود را فراموش نمی کنید. برای آشنایی بیشتر با این ابزارهای فوق العاده از طریق لینک های زیر اقدام کنید:

آشنایی با ابزار trello >>

آشنایی با امکانات google calendar >>

آموزش صفر تا صد google form >>

موضوعات روز مدیریت منابع انسانی در سال ۲۰۲۴

• استفاده از هوش مصنوعی در مدیریت منابع انسانی: با توجه به پیشرفت های قابل توجه در زمینه هوش مصنوعی AI، استفاده از این تکنولوژی در مدیریت منابع انسانی بسیار مفید است. برای مثال، سیستم های هوشمند می توانند با استفاده از الگوریتم های پیشرفته، کارایی کارکنان را ارزیابی کنند و به صورت خودکار پیشنهادات و راهکارهایی را برای بهبود آن ها ارائه کنند.
• توجه به سلامت روانی کارکنان: اهمیت سلامت روانی کارکنان در سازمان ها به دلیل تأثیر آن بر عملکرد و کارایی آن ها، سال به سال افزایش یافته است. در سال ۲۰۲۴، سازمان ها بیشتر به سلامت روانی کارکنان توجه می کنند و برای بهبود آن، برنامه های آموزشی و مشاوره را ارائه می دهند. اگر در زمینه مدیریت منابع انسانی به مشاوره نیاز دارید، فرم زیر را پر کنید تا برای اولین جلسه مشاوره را برای شما تنظیم کنیم:

• دورکاری: شیوع ویروس کرونا، دورکاری را به یکی از ترندهای جدید مدیریت منابع انسانی تبدیل کرده است که از مزایای آن می توان به افزایش انعطاف‌پذیری در برنامه‌ریزی کاری و توانمندی بیشتر شرکت‌ها در جذب استعدادهای برتر و همین‌طور کاهش هزینه‌ها اشاره کرد.
• برون سپاری: از دیگر ترندهای جدید مدیریت منابع انسانی که در سال ۱۴۰۲ بسیار می توانید از آن بهره ببرید برون سپاری است، یعنی استخدام بیشتر فریلنسرها و پیمانکاران مستقل. این افراد می‌توانند علاوه بر پُر کردن خلأ مهارتی تیم‌های داخلی، در مواقع اضطراری که با کمبود نیرو روبرو می‌شوید، به کمکتان بیایند.

بیشتر بدانید: سیستم سازی تمام بخش‌های کسب و کار

۳ باید در مدیریت منابع انسانی

در مدیریت منابع انسانی برخی نکات هستند که اگر رعایت کنید، کارمندانی با بهره وری بالا و روحیه شاد خواهید داشت.

۱. به کارمندانتان بازخورد مستمر ارائه بدهید.

کارمندان قرن بیست و یکمی می‌خواهند بدانند که چگونه کار می‌کنند؛ نه فقط یک بار در سال، بلکه تقریباً به طور مداوم. می توانید این کار را با استفاده از ابزارهای مدیریت عملکرد کارمندان تسهیل کنید. گزارش ها برای شما ارسال می شود و شما می توانید نظر خود را برای کارمند مربوطه ارسال کنید و نکات منفی و مثبت کارش را به او بگویید. 

جالب است بدانید آمار نشان می دهد کارمندانی که از مدیرانشان بازخورد مستمر دریافت می کنند، از مدیر خود راضی تر هستند.

۲. تأثیر شخصیت مدیر را دست کم نگیرید.

جمله معروفی هست که می گوید :” افراد شغل خود را ترک نمی کنند، بلکه مدیر خود را ترک می کنند.” نظرسنجی های مختلف نیز این موضوع را تایید می کنند که مدیران تا چه اندازه بر تجربیات کاری کارمندان تأثیر می گذارند.

در یک نظر سنجی از منابع انسانی سازمان های مختلف پرسیده شد که آیا با این عبارت موافق هستند یا خیر: “به طور کلی، من برای کارم اشتیاق و انرژی دارم.” ۹۴ درصد از کارمندانی که از مدیرشان راضی بودند پاسخ مثبت دادند. در بین کسانی که رئیس بدی داشتند، ۵۹٪ پاسخ بله دادند.

آمار دیگری نشان داد که وقتی از کارمندان پرسیده شد که چقدر احتمال دارد در ۱۲ ماه آینده در سازمان دیگری کار کنند، ۷۷ درصد از آن هایی با یک مدیر نه چندان عالی کار می کردند، گفتند که قصد دارند شرکت را ترک کنند. در بین کسانی که مدیر خوبی داشتند، این عدد ۱۸ درصد بود.

۳. افراد با جنسیت ها و سنین مختلف را استخدام کنید.

وجود کارمندان متنوع از لحاظ سن و جنسیت و تجربه برای کسب و کار شما خوب است، زیرا روحیه کارمندان را بهبود می بخشد، استعداد آن ها را شکوفا می کند، نوآوری سازمان را بیشتر می کند و برای برند شما مفید خواهد بود. طبق آماری که در سال های اخیر گرفته شده مردان و زنان در مورد مدیریت افراد با هم برابری می کنند؛ میانگین امتیاز زنان در مدیریت افراد و سازمان ها ۷.۳ (از ۱۰) و مردان ۷.۲ است.

در ادامه نیز به چند مورد از ویژگی های شخصیتی مدیران بزرگ را اشاره می کنیم که در اکثر مدیران کمتر دیده می شود:

• تصمیمات خوبی می گیرد.
• خوب گوش می دهد.
• به پیشرفت شغلی و شخصی خود اهمیت می دهد.
• به دیگران انگیزه می دهد.
• اطمینان حاصل می کند که ایده های کارمندانش شنیده شده و مورد توجه قرار می گیرد.

اگر می خواهید در دوره های منابع انسانی شرکت کنید، دوره جامع مدیریت منابع انسانی اقیانوس آبی انتخاب خوبی است.

تفاوت نیروی انسانی و منابع انسانی در چیست؟

-نیروی انسانی چیست؟

در گذشته، کارکنان بخشی از عوامل تولید سازمان ها شناخته می شدند و به آنها نیروی کار گفته می شد. مفهوم نیروی انسانی هم از همین تعریف برداشت شده است. پس مدیریت نیروی انسانی با مدیریت منابع انسانی متفاوت است.

-منابع انسانی چیست؟

برای درک مفهوم منابع انسانی هم ابتدا باید مفهوم “منابع” را درک کنید. منابع در واقع مجموعه ای از دارایی های سازمان هست و منابع انسانی به مجموعه ای از مهارت ها، دانش و تخصص انسانی گفته می شود که در یک سازمان وجود دارد.

منابع انسانی به تمام افرادی گفته می شود که در یک مقام یا ظرفیت دیگر برای یک سازمان کار می کنند یا به آن کمک می کنند. این افراد می توانند کارمندان (تمام وقت)، پیمانکاران، فریلنسرها یا هر نوع کارگر مشروط دیگری باشند.

-سرمایه انسانی چیست؟

مفهوم دیگری هم به نام سرمایه انسانی وجود دارد که تفاوت آن با منابع انسانی اینجاست که در تعریف، منابع تمام شدنی هستند، اما سرمایه روز به روز قابل ارتقا بوده و می تواند ارزش افزوده داشته باشد. یعنی زمانی که منابع انسانی سازمان در مسیر اهداف و استراتژی های سازمان عمل کنند و زمینه را برای بهره وری و سودآوری هر چه بیشتر فراهم کنند، سرمایه محسوب می شوند.

بزرگترین دارایی سازمان شما محصولات یا املاک و مستغلات نیست، بلکه کارمندان شما هستند. اگر با منابع انسانی خود به خوبی رفتار کنید، آنها می توانند کسب و کارتان را متحول کنند و به قله اهدافتان برسانند.

در ابتدای مبحث مدیریت منابع انسانی به یک موضوع مهم را در نظر داشته باشید: چه شما و چه فردی که برای مدیریت واحد منابع انسانی خود انتخاب می کنید، باید ابتدا بتوانید خودتان را مدیریت کنید تا در مدیریت کارمندانتان نیز موفق عمل کنید.

۳. اهداف مدیریت منابع انسانی چیست؟

اساساً هدف HRM به حداکثر رساندن بهره وری یک سازمان با بهینه کردن عملکرد کارمندان آن است. این ۷ مورد می تواند موفقیت سازمان شما را تضمین کند:

1. کمک به به سازمان برای رسیدن به اهداف خرد و کلان
2. استفاده موثر از منابع انسانی و توسعه حداکثری آن ها
3. شناسایی و برآورده کردن نیازهای کارمندان
4. ایجاد و حفظ روحیه بالا در بین کارکنان
5. ایجاد و افزایش انگیزه منابع انسانی برای بیشتر و بهتر کار کردن
6. افزایش قابلیت های کارمندان با آموزش مداوم آن ها
7. ایجاد روحیه تیمی و کار گروهی در تمام افراد سازمان

۳. اهمیت و نقش مدیریت منابع انسانی چیست؟

مدیریت کارمندان به زمان و مهارت های خاصی نیاز دارد، اما متاسفانه بسیاری از صاحبان کسب و کار از نقش مدیریت منابع انسانی صاحبان کسب و کار از آن غافل هستند. دلیل آن هم این است که ارزش منابع انسانی همیشه فوراً آشکار نمی شود، زیرا وقتی تعداد کارمندان کم است، مدیران احساس می کنند همه چیز را تحت کنترل دارند.

نادیده گرفتن واحد مدیریت منابع انسانی در شرکت های کوچک و متوسط زیاد اتفاق می افتد. بسیاری از کارآفرینان، کسب و کار خود را به تنهایی راه اندازی می کنند، اما با شروع شکوفایی کسب و کار و رشد و بزرگ تر شدن سازمان، مدیران متوجه می شوند که زمانی برای مدیریت روزانه منابع انسانی وجود ندارد و به راحتی تمرکز روی افراد از بین می رود.
این یک اشتباه پرهزینه است و می تواند بر رضایت کارکنان، فرهنگ و موفقیت بلند مدت کسب و کار تأثیر بگذارد. این جا است که اهمیت مدیریت منابع انسانی آشکار می شود.

۴. وظایف واحد مدیریت منابع انسانی چیست؟

نقش مدیریت منابع انسانی چالش برانگیز، متنوع و مهیج است. بسته به اندازه و نوع کسب و کار شما، این شغل می تواند شامل بسیاری از مسئولیت ها باشد، مثل انجام فرآیندهای استخدام و اخراج، آموزش و پیشرفت کارمندان، توجه به پاداش و تنبیه پرسنل، ایجاد محیط کاری شاد و انگیزه بخش. برای آشنایی کامل با نحوه اجرای هر کدام از وظایف این واحد، مقاله زیر را بخوانید:

بیشتر بخوانید: وظایف مدیریت منابع انسانی چیست؟

۶. اصول مدیریت منابع انسانی چیست؟

استخدام و انتخاب، مدیریت عملکرد، یادگیری و توسعه، برنامه‌ریزی جانشین پروری، پاداش و مزایا، سیستم‌های اطلاعاتی منابع انسانی، و داده‌های منابع انسانی و تجزیه و تحلیل، سنگ بنای HRM موثر در نظر گرفته می‌شوند.

۷. رشته مدیریت منابع انسانی چیست؟

رشته مدیریت منابع انسانی افراد را آموزش می دهد تا با روش ها و اصولی که باعث بهبود بهره‌وری در یک سازمان می شوند آشنا شده و آن ها را در سازمانشان به کار بگیرند. در رشته منابع انسانی متخصصان منابع انسانی با استراتژی ها و سیاست‌هایی که منجر به افزایش کارایی کارمندان می‌شود، به این هدف دست می‌یابند.

گاهی وقت‌ها برای توصیف این رشته، از کلمات دیگری مانند مدیریت سازمانی، مدیریت نیروی انسانی، مدیریت استعداد و مدیریت افراد استفاده می‌ شود.

جمع بندی

آموزش مدیریت منابع انسانی نقشی اساسی در موفقیت شرکت دارد و برای همه کسب و کارها چه کوچک و چه بزرگ ضروری است. بر هیچ کس پوشیده نیست که وجود نیروی کار برای موفقیت هر سازمانی ضروری است. اکنون دیگر مفهوم مدیریت منابع انسانی و ۷ اصل آن را می دانید.

هیچ یک از این اصول منابع انسانی مجزا نیستند و همه آن‌ها بر یکدیگر تأثیر می گذارند و از یکدیگر تأثیر می گیرند. به این ۷ اصل به عنوان بلوک های سازنده فکر کنید، یعنی مدیریت قوی هر عنصر به قدرت عنصر بعدی کمک می کند. در مجموع، مدیریت درست منابع انسانی، نیروی کار را قادر می‌سازد نه تنها عملکرد بهتری داشته باشد، بلکه بهترین عملکرد را داشته باشد.

سوالات متداول، تعاریف و اصطلاحات در HRM