تفاوت مدیریت و رهبری

در دنیای کسب و کار، افراد اغلب تعریف مدیر و رهبری را با هم اشتباه می‌گیرند، اما در اصل تفاوت مدیریت و رهبری بسیار فاحش است: رهبران افرادی را دارند که آن‌ها را دنبال می کنند، در حالی که مدیران افرادی دارند که به سادگی برای آنها کار می کنند. برای اینکه صاحب یک کسب و کار کوچک موفق باشید، باید تفاوت مدیریت و رهبری را بدانید و همزمان هم رهبر و هم مدیری قوی باشید.

رهبری و مدیریت باید دست به دست هم بدهند. اگرچه تفاوت رهبر و مدیر همیشه وجود دارد و آن‌ها یک چیز نیستند، اما پیوند نزدیکی دارند و مکمل یکدیگر هستند. هر کسب و کاری برای موفقیت به مدیریتی نیاز دارد که بتواند کارکنانش را برنامه ریزی، سازماندهی و هماهنگ کند و رهبرانی که الهام بخش و انگیزاننده باشند تا کارمندان بهترین عملکردشان را داشته باشند. برای درک این مفهوم‌های مدیریتی در ادامه با مجله اقیانوس آبی همراه باشید.

اگر صاحب کسب و کار هستید و می خواهید دانش مدیریتی خود را بالا ببرید، مگادوره مدیریت کسب و کار با نام دوره کاپیتان در محل گروه اقیانوس آبی در یزد برگزار می شود. پیشنهاد می کنیم، حتما دوره کاپیتان را بررسی کنید و در صورتی که به مشاوره برای شرکت در دوره نیاز داشتید با ما تماس بگیرید: ۹۱۰۰۲۰۸۰-۰۳۵

تاریخچه مفهوم مدیریت و رهبری

برای دانستن تفاوت مدیریت و رهبری باید ابتدا ریشه به وجود امدن آنها را بدانید. اوایل انقلاب صنعتی یعنی در دهه ۵۰ میلادی بود که اولین جرقه های مفهوم مدیریت زده شد. تا دهه ۸۰ میلادی و هر سال که سیستم های سازمان دچار تحول، پیشرفت و تغییرات می شد تعاریف متعددی از مدیریت ارائه می گردید.

تعاریف مختلف مدیریت همگی بیانگر قدرت، شایستگی و توانایی مدیر بود. اما پس از این دهه یعنی با پیشرفته تر شدن جوامع و ایجاد مشکلات عدیده ای که در سازمان ها به وجود آمد، یک مفهوم دیگر به نام رهبری بر روی کار آمد.

بیشتر بخوانید: مهارت های مدیر پروژه: چگونه به یک مدیر پروژه موفق تبدیل شویم؟

رهبران موفق با برانگیختن شوق و اشتیاق انسانی به الهام بخشی و آموزش افراد می پردازند. مدیر تابع ضوابط تعیین شده در سازمان است، اما رهبر یک فرد مستقل است که تصمیمات او می تواند بر رویه سازمان اثرات مختلفی بگذارد.
مدیر وظیفه دارد سازمان را در چهارچوب تعیین شده به سوی اهداف خویش هدایت کند، اما رهبر با استفاده از چالش ها و ایده های نوین سعی دارد سبب پیشرفت هر چه بیشتر سازمان شود.

در ادامه این مقاله مدیریتی گروه اقیانوس آبی تفاوت مدیریت و رهبری در سازمان را با هم بررسی می کنیم و سپس به معرفی انواع سبک های رهبری و مدیریت می پردازیم.

تفاوت مدیریت و رهبری چیست؟

تفاوت مدیریت و رهبری در سازمان The Difference Between Leadership and Management در نوع هدف گذاری، اعمال قدرت و … است که در ادامه آنها را با هم مقایسه می کنیم:

تفاوت در هدف گذاری

تفاوت مدیریت و رهبری در چگونگی هدف گذاری بسیار متفاوت است. رهبر استراتژی های رسیدن به هدف کسب و کار را به زیر دستان خود آموزش می دهد، اما مدیر استراتژی ها را به صورت دستوری به زیردستان خود ابلاغ می کند. رهبر تصویری از اهداف شرکت و راه های رسیدن به آن را ترسیم می نماید، وی با این کار همکاران خود را تحت تاثیر قرار می دهد و آن ها را به مشارکت تشویق می کند.

رهبر به صورت تیمی کار می کند، تمام افراد تیم مورد اهمیت رهبر هستند و این امر سبب افزایش انگیزه در اعضای تیم می شود. مدیر پس از هدف گذاری آن ها را مورد سنجش قرار می دهد و سعی بر تحت کنترل قرار دادن اهداف دارد و بر عملکرد زیر دستان خود نظارت می کند.

تفاوت در نوع نگرش به تغییرات

تفاوت مدیریت و رهبری در نوع نگرش به تغییرات هم زیاد است. مدیر در مقابل نوآوری، تغییرات و به روزرسانی رویه ها و ساختارها مقاومت می کند.

در مقابل رهبر همیشه برای بهبود شرایط، تغییر در رویه ها و ساختار شرکت در تلاش است. رهبر می داند که پیشرفت و رو به جلو قدم برداشتن همیشه ریسک را افزایش می دهد. به همین دلیل سعی دارد با مطالعه زیاد شرایط را تحلیل نماید و سبب پیشرفت شرکت و حرکت آن به سمت تغییرات مثبت شود.

بیشتر بخوانید: سیستم سازی کسب و کار، تنها راه تحول

مدیر تقلید می کند اما رهبر منحصر به فرد است.

تفاوت مدیریت و رهبری در نحوه شناخت آن ها از خود است. رهبر کاملا به خودآگاهی و شناخت از خود رسیده است. او می تواند با راه اندازی کسب و کار، یک برند شخصی و منحصر به فرد برای خود بسازد. مدیر مدام در حال تقلید از رویه ها و روش های مدیران قبل از خود است. او فقط در تلاش است نقش مدیریت را بدون هیچ مشکلی بازی کند.

تفاوت بین مدیریت و رهبری در ریسک پذیری

فرق بین رهبر و مدیر در ریسک پذیری بسیار است. رهبر همیشه در حال تجربه کردن راهکارها و راه های نوین است. او فقط به موفقیت فکر می کند و از شکست نمی ترسد و در صورت شکست از تلاش دست بر نمی دارد، او شکست را مقدمه ای برای پیروزی می داند.

در تعریف مدیریت و رهبری مدیر می خواهد ریسک ها را شناسایی کرده و آن ها را به حداقل برساند، چرا که وی ریسک پذیر نیست و فقط قصد به سلطه درآوردن چالش ها را دارد.

تفاوت رهبر و مدیر در دوراندیشی

یک تفاوت مدیریت و رهبری که بسیار مهم است آینده نگری آنان است. یک رهبر همیشه افق‌های پیش‌رو را می‌بیند و برای رسیدن به موفقیت تلاش می‌کند. یک رهبر افکار بزرگی دارد و افق‌های بلندی را پیش روی خود و مجموعه اش می‌بیند.

رهبر برای رسیدن به اهدافی که دارد هرگز تسلیم نمی‌شود و با انگیزه بسیار برای رسیدن به آن‌ها تلاش می‌کند. مدیر اهداف مشخصی را تعیین می‌کند و سعی دارد این اهداف به گونه‌ای باشند که بتواند در بازه‌های زمانی کوتاه به آن‌ها دست پیدا کند.

بیشتر بخوانید: شخصیت شناسی disc

تفاوت رهبری و مدیریت در رشد و پیشرفت

مدیریت و رهبری در نحوه دستیابی به رشد و پیشرفت با یکدیگر تفاوت های بسیاری دارند. یک رهبر می داند که برای رسیدن به موفقیت باید منابع مختلفی را مطالعه نماید و برای اینکه از رقبا عقب نماند باید هر روز خودش را به روز نماید.

یک رهبر به خوبی می داند که برای رسیدن به موفقیت در جهان پیشرفته امروز باید حس کنجکاوی خود را افزایش دهد و مدام در حال جستجو برای یادگیری مطالب جدید باشد. یک رهبر مدام به دنبال افراد و اطلاعاتی است که سبب تقویت افکارش شود. تفاوت مدیر با رهبر در این است که مدیر به دنبال پیدا کردن راه‌های است که از قبل موفق بوده و از روش های آن در سازمان خود جهت موفقیت استفاده می‌کند.

جدول تفاوت مدیریت و رهبری

تفاوت مدیریت و رهبری را در قسمت قبلی مورد بررسی قرار دادیم. از زمانی که بحث مدیریت و پس از آن بحث رهبری مطرح شد، محققان متوجه تفاوت های بسیاری در این دو شدند. در اصل هر دوی اینها وظیفه ریاست بر گروه یا مجموعه را بر عهده دارند و به عنوان راس مجموعه وظیفه هدایت آن را جهت رسیدن به اهداف مشخصی بر عهده دارند.

اما بین این دو از لحاظ نحوه ریاست، نحوه رسیدن به اهداف و وظایف آن‌ها تفاوت بسیاری وجود دارد. ما در ادامه جدولی را تحت عنوان جدول تفاوت مدیریت و رهبری آورده‌ایم:

انواع سبک های رهبری

تفاوت مدیریت و رهبری در سبک های مختلف آن هاست. رهبر فردی است که وظیفه الهام بخشی به اعضای سازمان را بر عهده دارد و سبک های مختلفی دارد که در ادامه با ۵ مورد از این سبک ها آشنا خواهیم شد:

۱. رهبری اقتدارگرایانه

این نوع رهبری بر پایه قدرت و بسیار مستبدانه می باشد. در رهبری اقتدارگرایانه رهبر در راس سازمان قرار دارد و تمامی تصمیمات وی بدون چون و چرا باید اجرا شود. در این سبک، رهبر زمان و نحوه اجرای تصمیمات را به اعضای سازمان اعلام می کند.

این سبک به جای اینکه سبب الهام بخشی و افزایش روحیه کارکنان شود بدتر روحیه آن ها را تضعیف می کند. این سبک رهبری بیشتر مناسب سازمان های نظامی می باشد.

۲. رهبری بروکراتیک

تفاوت رهبری و مدیریت در نحوه اجرای دستورات آن‌هاست. این سبک رهبری نیز مانند رهبری اقتدارگرایانه است، اما تفاوت‌هایی با آن در نوع دستورات دارد. در رهبری اقتدارگرایانه افراد باید دستورات و تصمیمات شخصی رهبر را اجرا می‌کردند، اما در این سبک افراد دستوراتی که تابع سیاست‌ها و دستورالعمل‌های سازمان است را باید اجرا کنند.

در واقع رهبری در این نوع سبک تابع قوانین و دستورالعمل‌های سازمانی است. در این سبک افراد آزادی دارند اما آزادی آن‌ها به نسبت کم می‌باشد.

بیشتر بخوانید: انواع چارت سازمانی

۳. رهبری مشارکتی

تفاوت مدیریت و رهبری در میزان تاثیرات افراد در تصمیمات آن هاست. این نوع رهبری مناسب سازمان هایی است که به دنبال خلاقیت و نوآوری هستند، چرا که ارتباط رهبر و افراد گروه دو سویه می باشد. در این سبک رهبر از نظرات شخصی سایر اعضای سازمان هم بهره می برد اما تصمیم نهایی را خودش می گیرد.

این سبک رهبری بهتر از سایر سبک ها است، چرا که انگیزه کارمندان و بهره وری آن ها بالاتر است و از رضایت شغلی بیشتری برخوردارند.

۴. رهبری کاریزماتیک

تفاوت مدیریت و رهبری در زمان های مختلفی تجلی پیدا می کند. گاهی پیش می آید که شرکت دچار بحران و مشکل می شود. در این میان نیاز به شخصی است که تصویری امیدبخش از آینده ترسیم کند. اینجاست که رهبری کاریزماتیک اهمیت پیدا می کند.

در این سبک نیز اعضای سازمان باید تابع دستورات و نظرات شخصی رهبر باشند. این سبک رهبری برای مواقع بحران مفید است، اما پس از رفع بحران این سبک رهبری می تواند نتایج خطرناکی را برای سازمان به وجود آورد.

۵. رهبری تفویضی

تفاوت مدیریت و رهبری در نوع تصمیم گیری آن هاست. این سبک رهبری زمانی تجلی پیدا می کند، که اعضای تیم یا سازمان از لحاظ تصمیم گیری و تشخیص شرایط گوناگون به بلوغ کافی رسیده باشند. تمامی تصمیمات در این سبک بر عهده اعضای تیم است و رهبر نقش هدایتی و حمایتی بسیار کمی دارد.

مشکل عمده این سبک این است که در زمان بروز مشکل هرکسی تقصیر را به گردن دیگری می اندازد.

اگر صاحب کسب و کار هستید و می خواهید دانش مدیریتی خود را بالا ببرید، مگادوره مدیریت کسب و کار با نام دوره کاپیتان در محل اقیانوس آبی در یزد برگزار می شود. پیشنهاد می کنیم، حتما دوره کاپیتان را بررسی کنید و در صورتی که به مشاوره برای شرکت در دوره نیاز داشتید با ما تماس بگیرید: ۹۱۰۰۲۰۸۰-۰۳۵

انواع مدیریت در سازمان

تفاوت مدیریت و رهبری در نقش‌های آن‌ها در سازمان تجلی پیدا می‌کند. مدیر وظیفه برنامه‌ریزی، رهبری و کنترل اعضای سازمان را بر عهده دارد و دارای انواع مختلفی است:

مدیریت استراتژیک

در مدیریت استراتژیک مدیر وظیفه ترسیم نقشه راه (همان استراتژی کسب و کار) جهت رشد سازمان را با حفظ مزیت رقابتی آن بر عهده دارد. این سبک مدیریت بر شکل گیری و اجرای راهبرد های کلی سازمان به مدت ۳ تا ۵ سال متمرکز است.

مدیریت فروش

مدیریت فروش به معنای کارگماری، استخدام و تشکیل گروه جهت فروش محصول می باشد. هدف هر سازمانی رسیدن به موفقیت و به دست آوردن سود است.

بیشتر بخوانید: اهداف فروش در مدیریت فروش

مدیریت بازاریابی

مدیریت بازاریابی وظیفه زمان بندی و ایجاد نظم و انضباط سازمانی را جهت فروش محصولات یا ارائه خدمات شرکت بر عهده دارد.

مدیریت روابط عمومی

مدیریت روابط عمومی وظیفه ایجاد ارتباط مابین سازمان و مردم را بر عهده دارد. در این نوع از مدیریت، مدیر وظیفه ارائه تصویری مطلوب از مردم را به برای کارفرما بر عهده دارد. این نوع مدیریت است که به معروف شدن سازمان و برندسازی کمک می‌کند.

مدیریت عملیات

مدیریت عملیات وظیفه نظارت و رهبری را از زمان تولید محصول تا رسیدن آن به دست مشتری بر عهده دارد. پس این نوع مدیریت از حساسیت و اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. مدیریت عملیات باید بر عهده فردی باشد که از نظر قدرت مدیریت و برنامه ریزی بسیار ریزبین و باهوش باشد.

مدیریت زنجیره تامین

همانگونه که از نام این نوع مدیریت بر می آید، وظیفه هموارسازی مسیر از زمان تولید محصول تا رسیدن به دست مشتری بر عهده این نوع مدیریت می باشد.

بیشتر بخوانید: قیمت گذاری بر اساس چرخه عمر محصول

مدیریت مالی و حسابداری

یکی از مهم ترین فرآیندهای مدیریت در هر سازمان مدیریت فرآیند مالی و حسابداری می باشد. بهتر است حسابدار شرکت، از فارغ التحصیلان رشته حسابداری باشد و به چند مورد از نرم افزارهای مهم در حسابداری نیز مسلط باشد.

مدیریت منابع انسانی

مدیریت منابع انسانی وظیفه تامین نیروی انسانی از جمله جذب، استخدام کارمند، پاداش و جبران خدمت را بر عهده دارد. این سبک مدیریت تاثیر بسزایی در شکل گیری و نظارت سازمان دارد.

شباهت مدیریت و رهبری

تفاوت مدیریت و رهبری بسیار است، اما شباهت آن ها به یکدیگر نیز اجتناب ناپذیر است. مدیران در سازمان های بزرگ، مدیریتی رهبر گونه را بر عهده دارند. کمتر پیش می آید که یک سازمان رهبر و مدیر جداگانه داشته باشد.

مدیر قبل از آنکه به دنبال راه هایی برای کم کردن ریسک های موجود باشد و سعی بر تطابق خود با روش های مدیران قبلی داشته باشد، باید به دنبال اهداف بزرگ و ترسیم راه های رسیدن به آن ها باشد.

جمع بندی: مدیریت بهتر است یا رهبری؟

تفاوت مدیریت و رهبری در نوع نگرش آن ها به اهداف و شرایط می باشد. مدیر و رهبر هر دو دست های یک سازمان هستند. بدون یک نفر از اینها قطعا دست یابی به اهداف سازمان غیر ممکن خواهد بود. رهبر فردی ریسک پذیر است که وظیفه ایجاد امید در اعضای سازمان را بر عهده دارد.

مدیر وظیفه دارد که راه رسیدن به اهداف سازمان را ترسیم و راه های تطابق با شرایط جدید را پیدا کند. درست است که در زمینه قدرت مدیر و رهبر دو سوی متضاد یکدیگر هستند اما در اصل اعضای یک تیم هستند. وظیفه رهبر ترسیم چشم اندازهای بزرگ می باشد، رهبر برای رسیدن به این چشم اندازها به یک مدیر نیاز دارد تا نقشه راه را طراحی کند.