اهمیت تبدیل شدن به سازمان یادگیرنده و یادگیری سازمانی

سازمان های یادگیرنده و افرادی که در آن کار می کنند به طور مداوم از هر کاری که انجام می دهند یاد می گیرند. آنها از تجربیات خود و دیگران برای بهبود عملکرد خود استفاده می کنند. آنها از موفقیت های خود و همچنین از شکست های خود درس می گیرند.

سازمان یادگیرنده Learning Organization از این جهت مهم است که ساختارها، سیاست‌ها و ارزش‌های آن از آموزش و یادگیری کارکنان حمایت کرده و آن را تسریع می‌کند. وظیفه اصلی مدیریت منابع انسانی است که برای آموزش و توسعه نیروهای سازمان وقت بگذارد.

سازمان یادگیرنده چیست؟

• سازمان یادگیرنده سازمانی است که امکان تقویت و توسعه مهارت های یادگیری را در خود مهیا کرده است.
• در تعریف سازمان یادگیرنده گفته می شود که همسو با ساختار و استراتژی کسب وکار، امکان یادگیری برای اعضا را فراهم کرده و به‌طور مداوم خودش را متحول می‌کند. این سازمان‌‌ها می‌توانند محیط‌های کاری‌ ایجاد کنند که در آن از تفکر خلاق استقبال می‌شود. در این سازمان‌ها این باور وجود دارد که هر یک از کارکنان می‌تواند برای مشکلات جاری مربوط به کار، راه‌حلی ارائه دهد. سازمان یادگیرنده به دنبال ایجاد آینده‌ای متعلق به خود است و یادگیری را فرآیندی مستمر و خلاقانه برای اعضای خود می‌داند و در واکنش به نیازها و آرزوهای افراد، سازگار شده و تغییر پیدا می کند.
• در سازمان یادگیرنده کارمندان با انگیزه هستند، دیگر مجبور نیستند منفعل باشند و یاد می‌گیرند ایده‌های خود را بیان کنند، با مشارکت در یک محیط کاری بهبود یافته خود را به چالش بکشند و در تغییر الگویی مشارکت داشته باشند که در آن فلسفه‌ی محل کار اقتدارگرا و سنتی جای خود را به محیط کاری مدرن و پیشرفته می‌دهد.

بیشتر بخوانید: سیستم سازی آموزش و فرهنگ سازمانی

مزایای سازمان یادگیرنده

1. تقویت تفکر مستقل
2. افزایش توانایی مدیر سازمان برای مدیریت تغییر
3. بهبود کیفیت
4. منابع انسانی متعهدتر
5. ایجاد روحیه در افراد تیم
6. درک محدودیت‌های سازمان و کاهش آن‌ها

چرا باید به یک سازمان یادگیرنده تبدیل شویم؟

با تکامل سریع و مدرن شدن کسب و کارها، سازمان ها به دنبال قدم بزرگ بعدی هستند تا خودشان را از رقبایشان متمایز کنند و همواره یک قدم هم که شده جلوتر از آنها باشند. گاهی اوقات راه حل مورد نظر از نظر مفهومی ساده تر از آن است که انتظارش را دارید. به گفته خبرگان عرصه صنعت تنها مزیت رقابتی پایدار توانایی یادگیری سریعتر نسبت به رقبا است.

در قرن بیست و یکم فراهم سازی شرایط یادگیری مداوم برای سازمان ها یک اهمیت غیرقابل انکار است. آیا شما در سازمانتان این ویژگی را پرورش داده اید؟

 با به وجود آمدن انقلاب صنعتی چهارم و پیشرفت مداوم فناوری ها و تبدیل شدن بیش از نیمی از افراد جهان به جمعیت دیجیتالی، اگر شرکت ها بخواهند جلوتر از حد معمول باشند باید یادگیری مستمر را بپذیرند. با ارزش ترین کالای جهان دیگر زمین، طلا یا نفت نیست، بلکه اطلاعات است.

پس در زمان دسترسی به بانک اطلاعاتی، کسب وکارهایی مورد احترام قرار می گیرند که واقعا در آن زمینه متخصص باشند و اطلاعات درست در اختیار کاربران قرار دهند.

از آن جایی که تنها درصدی از سازمان ها کارکنان خود را آموزش و توسعه می دهند، کمبود متخصص تعجب آور نیست. به همین دلیل تشویق به یادگیری به عنوان یک فرهنگ سازمانی بسیار مهم است. با گسترش فرهنگ یادگیری سازمانی تعامل کارمندان با یکدیگر بیشتر می شود.

به طور مداوم از مهارت، دانش و خلاقیتشان استفاده می کنند و کسب و کار را به طور کلی بهبود می دهند. اینکه نکته نیز غیرقابل انکار است که تبدیل شدن به یک سازمان یادگیرنده باعث افزایش بهره وری می شود.

یادگیری سازمانی چیست؟

یکی از راه های کسب مزیت رقابتی پایدار، تاکید بر آموزش کارکنان و بالا بردن اطلاعات و دانش آن ها است. در گذشته تنها کارکنان و رهبران به دنبال یادگیری بودند، اما امروزه سازمان ها به دنبال یادگیری هستند. برخی از مهم‌ترین تعاریف ارائه شده برای یادگیری سازمانی به شرح زیر است:

1. یادگیری سازمانی، متشکل از مجموعه ای از تعاملات بین انطباق های فردی و گروهی و انطباق در سطح سازمان است.
2. یادگیری سازمانی عبارت از فرآیندی است که طی آن، اعضای سازمان خطاها را کشف و برای اصلاح آن اقدام می کنند.
3. یادگیری سازمانی عبارت است از فرآیند به سازی عملکردها از طريق دانش و درک بیشتر.
4. یادگیری سازمانی یک فعالیت بلندمدت است که در طول زمان موجب ایجاد مزیت رقابتی می شود و نیاز به توجه مداوم مدیریت، تعهد و تلاش دارد
5. یادگیری سازمانی عبارت است از رفتار انطباقی سازمان در طول زمان.
6. یادگیری سازمانی از طریق بینش مشترک، الگوهای ذهنی و دانش، حاصل شده و بر تجربه و آگاهی های گذشته و رویدادهای پیشین استوار است

تفاوت سازمان یادگیرنده و یادگیری سازمانی

1. یادگیری سازمانی مفهومی است که برای انواع مشخصی از فعالیت‌ها که درون سازمان اتفاق می‌افتد، به‌کار می‌رود، در حالی که سازمان یادگیرنده به نوع خاصی از سازمان اشاره دارد که یادگیری سازمانی را در درون خود می‌دارد.
2. یادگیری سازمانی فرایند محور است، در حالی که سازمان یاد گیرنده فرآورده محور است.
3. یادگیری سازمانی هویت فردی دارد، در حالی که سازمان یاد گیرنده هویت جمعی دارد.

تفاوت سازمان یادگیرنده و یاددهنده

بسیاری از مدیران از درک این موضوع که بهبود سازمانی به تعهد در یادگیری مداوم نیاز دارد، ناتوان هستند. تفاوت یادگیری سازمانی و سازمان یادگیرنده در این دو مورد است:

• سازمان های یاددهنده منسجم تر از سازمان های یادگیرنده هستند، زیرا عقیده‌ای فراتر از این دارند که هرکسی در سازمان بایستی به طور مستمر دانش ها و مهارت های جدید را کسب کند. سازمان یادگیرنده افراد سازمان را به یادگیری سازمانی سوق می دهد، اما سازمان یاددهنده از مدیران ارشد خود که نقش آگاهان در سازمان را دارند، می خواهد که آموخته های خود را به دیگران بیاموزند.
• سازمان یاددهنده به طور خودکار یادگیرنده نیز هست، اما سازمان یادگیرنده یاددهنده نیست و تلاشی نظامند جهت یاد دادن و انتقال دانش و مهارت خود به دیگران به عمل نمی آورد.

بیشتر بخوانید: راهنمای راه اندازی کسب و کار

ویژگی های سازمان یادگیرنده چیست؟

می توان گفت که یادگیری مستمر به صورت سیستمی در DNA و زیرساخت این سازمان ها تعبیه شده است. ارزش یادگیری مستمر توسط مدیر عامل و مدیریت ارشد مورد حمایت، هدایت و مدل سازی قرار می گیرد. در ذهن هر یک از اعضای سازمان شکی وجود ندارد که یادگیری مستمر مورد انتظار است و پاداش نیز خواهد داشت.

در تصویر زیر، ویژگی های سازمان یادگیرنده را می بینید:

7 راهکار برای تقویت سازمان های یادگیرنده

در شرح وظایف واحد منابع انسانی است که به یادگیری و پیشرفت کارمندان اهمیت بدهد. دورنمای همه سازمان‌های یادگیرنده رسیدن به موفقیت مطلوب و ایده‌آل است، بنابراین برای چنین سازمان‌هایی رعایت موارد زیر ضروری است:

1. شناخت هدف در سازمان های یادگیرنده

اولین گام در هر کاری شناخت هدف است. هر گونه اقدام عملی قبل از شناخت هدف، منجر به شکست خواهد شد. در سازمان های یادگیرنده نیز همواره باید هدف معلوم باشد و همه افراد از آن اگاه بوده و اتفاق نظر داشته باشند.

دانستن اینکه برای رسیدن به کجا باید چه چیزی را یاد گرفت نکته طلایی است که باعث می شود یادگیری های سازمانی همواره در مسیر مورد نظر باشد و کسب و کار را به نقطه اوج و ایده آل برساند.

2. رهبر حرفه ای در سازمان یادگیرنده

این عنصر در سازمان یادگیرنده از آن جهت اهمیت دارد که بدون یک رهبر موفق و متعهد به یادگیری، سازمان هرگز موفق نخواهد شد. در این سازمان‌ برای دستیابی به آنچه مورد توافق همگان است، به رهبری فردی خردمند، تحول‌آفرین و خلاق نیاز است. این فرد می تواند برنامه های یادگیری واحد ها را تنظیم کند و مسیر آموزش را به درستی مشخص کند.

3. دادن اختیار به کارکنان و آموزش آن ها

در سازمان‌های یادگیرنده اختیارات به میزان زیادی به کارکنان واگذار می‌شود و به آن‌ها احترام گذاشته می‌شود. همچنین فضایی برای پیشرفت آن‌ها فراهم شده و بر اساس توانایی و استعداد افراد به آن‌ها آموزش داده می شود. این سازمان‌ها برای آموزش منابع انسانی خود بودجه زیادی اختصاص می دهند.

سازمان یادگیرنده موجب می‌شود کـه مسئولیت فرد در برابر سازمان افزایش یابد و از نظر عواطف و احساسات در وضعی قرار گیرد که جهت تأمین هدف‌های مورد نظر از هیچ کوششی فروگذار نکند و با هر مشکلی دست و پنجه نرم کند.

4. نیروی انسانی یادگیرنده و خلاق

در سازمان‌های یادگیرنده افراد ابتدا باید توانایی‌های خود را شناخته و همواره به فکر توسعه و بهبود توانایی های خود باشند. منابع انسانی باید همواره بر روی آموزش استعداد ها و پرورش خلاقیت خود زمان اختصاص دهند.

آیا میخواهید در کمتر از 5 دقیقه در کارمندان خود انگیزه ایجاد کنید؟ ویدئو زیر از گروه اقیانوس آبی را حتما ببینید: 

5. مشارکت کامل در تبادل اطلاعات

در سازمان یادگیرنده داده‌های رسمی درباره بودجه، سود و هزینه‌ها در اختیار افراد قرار می‌گیرد. هر شخص آزادی عمل دارد تا با سایر افراد در درون سازمان اطلاعاتی را رد و بدل کند و آموزه ها و تجارب خود را با بقیه افراد به اشتراک بگذارد. استفاده از تجارب افراد باعث می شود رسیدن به اهداف از مسیر های میانبر به راحتی امکان پذیر شود.

6. پویایی سازمان یادگیرنده

سازمان یادگیرنده باید به ساز و کارهایی مجهز باشد تا الگوهـای ذهنی خود را نسبت به مسائل شناسایی کرده و آن‌ها را دائماً مورد ارزیابی و سنجش قرار دهد. بنابراین سازمان باید الگوهای ذهنی واقع‌بینانه‌ای داشـته باشـد و با اطلاعات موجود، آن‌ها را به‌روز رسانی کند و بکوشد تا پویایی و انعطاف آن همواره حفظ شود.

7. ترکیب علم و تجربه

سازمان یادگیرنده ترکیبی از علم و تجربه را مورد استفاده قرار می‌دهد تا به کمک این دو تصمیم‌های بهتری بگیرد. استفاده از دانش در تصمیم‌گیری‌های سـازمانی، سـرعت، دقت و هزینه‌های کمتری را به سازمان ارزانی می‌دارد.

به‌کارگیری تجربه‌ها، تصمیمات اتخاذ شده در سازمان را واقع بینانه تر می کند. افراد باید به کمک دانش و تخصص خود، گزینه‌های موفق را برای آینده برآورد کنند و با بهره‌گیری از تجربه به تصمیمی منطقی و خردمندانه دست بیابند.

بیشتر بخوانید: مدیریت عملکرد با 4 تکنیک ساده

مثال سازمان های یادگیرنده

با وجود همه این موانعی که وجود دارد، می‌توان نمونه‌هایی از سازمان‌هایی را ذکر کرد که برای سال‌ها سازمان‌های یادگیرنده واقعی بوده‌اند. موفقیت بلند مدت آن‌ها گواهی بر ارزش یادگیری مداوم است.

از جمله این سازمان ها عبارتند از:

1. جنرال الکتریک: مرکز آموزشی این سازمان، یادگیری مستمر را توسط مدیران و دیگر رهبران هدایت می‌کند. آن‌ها در این مرکز هم یاد می دهند و هم یاد می گیرند.
2. پیتزا هات: دائماً فناوری جدیدی را اختراع و اجرا می‌کند و با شناخت ارزش مادام العمر مشتریان خود، آن‌ها را به عنوان دارایی های بلندمدت در نظر می‌گیرد.
3. مایکروسافت: این سازمان زمانی که بازارش تغییر کرد، با موفقیت تغییر بزرگی در طرز فکر از دسکتاپ به اینترنت ایجاد کرد.
4. جانسون و جانسون: با هدایت باورهای معروف خود، دائماً محصولات خود را بهبود می بخشد و محصولات جدید را اختراع می کند و همیشه در مرکز توجه کاربر قرار دارد.
5. اپل: نیازهای ناشناخته بازار را درک می کند و محصولات جدیدی را برای رفع آنها ایجاد می کند.
6. شرکت تویوتا موتور: از تولید ناب و بهبود مستمر برای ایجاد بهبودهای کوچک اما بی پایان در محصولات و فرآیندها استفاده می کند.
7. USA Today: فناوری انتشار را برای انتقال رنگارنگ و الکترونیکی اطلاعات و همچنین مدیریت توزیع اختراع کرد و به اختراع مجدد آن ادامه داد.

آنچه برای همه این شرکت‌های موفق مشترک است، پایه‌گذاری اصول و ارزش‌های اساسی استوار و همچنین یادگیری مداوم آنها برای نگه داشتن آنها در فکر و عمل جلوتر از رقبا است.

نتیجه گیری

در این مطلب از مجله اقیانوس آبی گفته شد که سازمان یادگیرنده پیوسته در حال تکامل است، بر کسب دانش و توسعه مهارت‌های یادگیری تمرکز کرده و بر اساس آن عملکرد خود را بهبود می بخشد.

این ویژگی سازمان یادگیرنده باعث می شود که برای پاسخ به تغییرات محیطی، توانایی تغییرات سازمانی مطلوب را داشته باشد و از تمرین فرآیندها و تقویت آن‌ها به دانش جدید سازمانی دست یابد.

در محیط‌های پویای دنیای امروز، تنها سازمان‌هایی موفق هستند که میزان یادگیری خود را نسبت به رقبا بالا برده و مزیت رقابتی برای خود ایجاد کنند. در سازمان های یادگیرنده مدیران و کارمندان، همواره در حال یادگیری بوده و مهارت‌های جدید کسب می‌کنند، چرا که قدرت هر سازمان متناسب با میزان آموزش دائمی مدیران و کارکنان آن است.

سوالات متداول